Αν έχετε στην κατοχή σας μια βιβλιοθήκη και έναν κήπο,
έχετε ό,τι σας είναι απαραίτητο.
Κικέρων
Μέχρι τις 26 Ιουνίου, η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη έχει μια αφυπνιστική πρόταση με αποδέκτη την κοινωνία.
Τα κείμενα απαιτούν μια συγκριτική και διαλεκτική αντιμετώπιση, ενταγμένα σε ένα συμμετοχικό πλαίσιο μιας κοινωνικής ομάδας, για να διασφαλιστεί ότι, η κοινωνική συνείδηση θα καλλιεργείται παράλληλα προς την ατομική συνείδηση.
Ο στόχος της ομαδικής εικαστικής έκθεσης με τίτλο «Ο Ιωάννης Γεννάδιος και ο Κόσμος του» αφορά και στην προβολή του έργου της βιβλιοθήκης στο ευρύ κοινό, πέρα από τον αμιγώς πολιτιστικό και ιστορικό χαρακτήρα της προσωρινής έκθεσης. Άρα, ο απώτερος στόχος υπεισέρχεται στο σκοπό, να δημιουργηθεί ένα δίκτυο επισκεπτών στη Γεννάδειο, και στις βιβλιοθήκες της Ελλάδας γενικότερα, με κοινή επιδίωξη την καλλιέργεια ενός δανειστικού προτύπου γνώσης, αποκομμένου από όρους ιδιοκτησίας και κατοχής των βιβλίων. Ώστε, και η προσωπική έκφραση και ο λόγος, τότε, θα λειτουργούν ως καθρέπτες, για να βλέπει ο ομιλών τον εαυτό του, σαφώς και τα πταίσματά του. Η εξέλιξη του λόγου θα είναι, υπό αυτήν την προοπτική, το κληροδότημα από την παρα/διαμονή στη βιβλιοθήκη. Άρα, η εξέλιξη θα είναι, ο άνθρωπος να αγαπά τον εαυτό του, αν δεχτούμε, ότι η έκφραση είναι βούληση, και η βούληση είναι ενδοψυχικινητικός παράγοντας, κατά τον Ίρβιν Γιάλομ.
65 είναι οι Καλλιτέχνες του συμμετοχικού εγχειρήματος με τίτλο «Ο Ιωάννης Γεννάδιος και ο Κόσμος του». Είναι μια εικαστική έκθεση για αλλά και από την κοινωνία, καθώς η ομαδική συμμετοχή κρίθηκε απαραίτητη, ώστε η έκθεση να λάβει χώρα και να υποδεχτεί, για πρώτη φορά, το κοινό, στο χώρο της Γενναδείου –Σουηδίας 61-, στα εγκαίνια της 8ης Ιουνίου. Τα ονόματα είναι αρκετά, οπότε, ανάσα βαθιά, και πάμε να τους δούμε:
Ηώ Αγγελή, Νίκος Αγγελίδης, Γιάννης Αδαμάκης, Στέλιος Αλεξάκης, Νίκος Αλεξίου, Κατερίνα Ανταχοπούλου, Μαρία Αντωνάτου, Άγγελος Αντωνόπουλος, Αλέξης Βερούκας, Εριέττα Βορδώνη, Μάριος Βουτσινάς, Ανδρέας Γεωργιάδης, Σάββας Γεωργιάδης, Μαρία Γιαννακάκη, Πέννυ Γκέκα, Ειρήνη Γκόνου, Μαρία Γρηγορίου, Τάνια Δημητρακοπούλου, Θεόδωρος Ζαφειρόπουλος, Μανώλης Ζαχαριουδάκης, Σταμάτης Ζέρβας, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Μάρκος Καμπάνης, Τίνα Καραγεώργη, Νένα Καραγιάννη, Θεόφιλος Κατσιπάνος, Ανδρέας Κοντέλλης, Λήδα Κοντογιαννοπούλου, Νίκος Κρυωνίδης, Παναγιώτης Λαμπρινίδης, Γιώργος Λάππας, Αφροδίτη Λίτη, Αλέξανδρος Μαγκανιώτης, Μιχάλης Μαδένης, Θανάσης Μακρής, Καλλιρρόη Μαρούδα, Νίκος Μόσχος, Χαρίτων Μπεκιάρης, Παναγιώτης Μπελντέκος, Γιώργος Μωραΐτης, Βάνα Ξένου, Δέσποινα Πανταζοπούλου, Μίλτος Παντελιάς, Απόστολος Παπαγεωργίου, Άγγελος Παπαδημητρίου, Έλενα Παπαδημητρίου, Μαρία Παπαδημητρίου, Γιάννης Παπαδόπουλος, Κώστας Παππάς, Παναγιώτης Πασάντας, Βασίλης Πέρρος, Δημήτρης Σαρασίτης, Δημήτρης Σκουρογιάννης, Μαρίνα Στελλάτου, Νίκος Στεφάνου, Άρις Στοΐδης, Μάριος Σπηλιόπουλος, Παναγιώτης Τανιμανίδης, Πραξιτέλης Τζανουλίνος, Ελένη Τζιώρτζη, Μαγδαληνή Τουλιάτου, Γιώργος Τσεριώνης, Φίλιππος Φέξης, Μαρία Φιλοπούλου, Μανώλης Χάρος.
Δημιουργικές αφετηρίες όλων των συμμετεχόντων καλλιτεχνών υπήρξαν: η φυσική και πνευματική υπόσταση του ίδιου του Γεννάδιου, η πολισχιδής πολιτική, πολιτισμική και κοινωνική δράση του, η διπλή του υπόσταση (¬ έντονα Έλληνας και έντονα πολίτης του κόσμου με αποτέλεσμα οι δύο αυτοί πόλοι να συγκρούονται συχνά), καθώς και τα διαφορετικά πεδία του συλλεκτικού και βιβλιοφιλικού ενδιαφέροντός του (χειρόγραφα, παλαίτυπα, περιηγητικά, φιλελληνικά, βοτανολογικά, χάρτες κ.ά.). Συνεπώς, διαπιστώνουμε ότι, τα αποσπάσματα βιβλίων τέθηκαν σε μια αναθεωρητική βάση, για να αναβιώσουν: στιγμιότυπα μυθολογικά, ιστορικά και καθημερινά, ενθυμήσεις από την αρχαιότητα, βυζαντινές μνήμες και καθημερινές εικόνες από τη νεότερη Ελλάδα. Έργα ιδιαίτερα, νοηματικά και αφαιρετικά, με τα αρχετυπικά ψήγματα της ιδέας του βιβλίου, της βιβλιοθήκης ή του χαλκέντερου συλλέκτη, ως πηγές έμπνευσης, προσφέρουν τη δυνατότητα εισόδου στο γοητευτικά απόκοσμο ναό του βιβλίου. Εκεί που η ανάγνωση είναι τελετή, εκεί που μια βιβλιοθήκη, όπως η Γεννάδειος, είναι ανοιχτή στο κοινό, μόνο ελπιδοφόρα μηνύματα μπορούν να αναδύουν το άρωμά τους, από τον «απαραίτητο» -και σύμφωνα με τον Κικέρωνα- κήπο της γνώσης, με αποδέκτη την κοινωνία.
Η Γεννάδειος ανοίγει τις φτερωτές πόρτες της, περιμένοντας το κοινό 9-17.00 δευτ-παρ, την Πέμπτη 9-20.00 και το Σάββατο 9-14.00 (Σουηδίας 61, τηλ. 210- 7210 536), για να αναπτερωθεί αντίστοιχα, στο κοινό, το ηθικό, και να σκέπτεται στο ρυθμό μιας ιστορικής κληρονομιάς, που μας χρειάζεται, για να την αναζητήσουμε.
Την επιμέλεια της έκθεσης έχει η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων Ίρις Κρητικού.
Η ίδια εύστοχα αναφέρει:
«H συλλογή βιβλίων περιλαμβάνει την περιπλάνηση και την αναζήτηση, τον εντοπισμό, την απόκτηση, την οργάνωση, την καταλογογράφηση, την παρουσίαση, τη φύλαξη και τη διατήρηση των βιβλίων ενός συλλέκτη. Από την εποχή της μυθικής Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, ως τις συλλογές βιβλίων του William Shakespeare και του Francis Bacon, του Anatole France και του Marcel Proust, του Ralph Waldo Emerson και του Stephen Blumberg, η βιβλιοφιλία συχνά εξελίχθηκε σε βιβλιομανία που, σε αντίθεση με τις περισσότερες μανίες αποτελεί ‘‘μια ευγενή αρρώστια, που αξίζει κανείς να καλλιεργεί, να βελτιώνει και να απολαμβάνει στα ύψη και τα βάθη της’’.
Η βιβλιοφιλία υπήρξε τρόπος, τόπος και στάση ζωής για τον Ιωάννη Γεννάδιο. Με επίκεντρο το σπάνιο πολιτισμικό του κληροδότημα, τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, και στόχο το γόνιμο διάλογό του με τη σύγχρονη εικαστική δημιουργία, σχεδιάστηκε η ομαδική εικαστική έκθεση με τίτλο Ο Ιωάννης Γεννάδιος και ο Κόσμος του».
Ας θυμήσουμε ότι, ο συλλέκτης και διπλωμάτης, Ιωάννης Γεννάδειος, έζησε από το 1844 έως το 1932, ενώ η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη ιδρύθηκε το 1926 για να στεγάσει όλη αυτήν την αξιόλογη συλλογή σπάνιων βιβλίων, έργων τέχνης, χειρογράφων και αρχείων του. Όπως και η Δρ. Μαρία Γεωργοπούλου, διευθύντρια της Γενναδείου Βιβλιοθήκης της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, αναφέρει: «όταν ιδρύθηκε η Γεννάδειος, κανείς δεν θα μπορούσε να αναλογιστεί τον κρίσιμο ρόλο, που θα καλούνταν να διαδραματίσει στην πολιτιστική ζωή της χώρας, ως αποθετήριο των λαμπρών εκδόσεων της ελληνικής γραμματείας, ως καταφύγιο, αλλά και ως χώρος έμπνευσης».
Μια βιβλιοθήκη αντιπροσωπεύει το πνεύμα του συλλέκτη της, τις ορέξεις και τις αδυναμίες του, τα δυνατά και τα αδύνατά του σημεία, τις προκαταλήψεις και τις προτιμήσεις του...Οι φιλίες της ζωής του, τα στάδια ωρίμανσής του, οι περιπλανήσεις του μυαλού του, όλα αντιπροσωπεύονται στη βιβλιοθήκη του.
Sir William Osler
Μια βιβλιοθήκη, είναι το σταυροδρόμι όλων των ονείρων της ανθρωπότητας.
Julien Green
Πάντα φανταζόμουν ότι ο Παράδεισος θα είναι κάποιο είδος Βιβλιοθήκης.
Jorge Luis Borges
Οι πιο ανθρώπινοι άνθρωποι δεν κάνουν επανάσταση: κάνουν βιβλιοθήκες...
André Malraux
Οι βιβλιοθήκες δεν φτιάχνονται. Μεγαλώνουν.
Augustine Birrel