«Πάγος» όπως «Βράχος» :του Robert Kramer .

Επίκειται μια φανταστική επανάσταση στη Νέα Υόρκη, από νέους αμφισβητίες της αμερικάνικης ιμπεριαλιστικής πολιτικής. Της αποικιοκρατικής πολιτικής, εξαιτίας της οποίας η λογική της εξουσίας είναι ο κόσμος του παραλόγου. «Ο πάγος του Robert Kramer είναι μια πολιτική ταινία μυθοπλασίας που γυρίστηκε στο φιλεπαναστατικό κλίμα των ριζοσπαστικών αμερικανικών κινημάτων της δεκαετίας του ’60 και του ’70, εκφράζοντας όχι τόσο τη ρήξη με την κυρίαρχη κοινωνία αλλά το πόσο οδυνηρό βίωμα ήταν τα χαοτικά και αλληλοσυγκρουόμενα μονοπάτια του να μην ανήκεις πουθενά». Αυτό σχολιάζει ο Marc Henri Piault, στην ενότητα «Ιδρυτές Πατέρες», στο: Ανθρωπολογία και Κινηματογράφος, Πέρασμα στην εικόνα-πέρασμα από την εικόνα, μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου, εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2008. Ο Marc Henri Piault είναι διευθυντής ερευνών στο γαλλικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (CNRS), ανθρωπολόγος και κινηματογραφιστής. Ίσως, λοιπόν, αυτό και μόνο να είναι μια απάντηση, σε ‘‘κριτικές’’, όπως αυτή, που διάβασα στο Ριζοσπάστη, ότι στην ταινία «δεν υπάρχει ούτε για δείγμα εργάτης, οικονομικο-πολιτική ανάλυση του αμερικάνικου καπιταλισμού, οι αιτίες της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας, η αυξανόμενη ανεργία, ή η ταξική φύση του κράτους που αντικαθίσταται από μια αφηρημένη ανώτερη δύναμη που γενικά και αόριστα επιτίθεται στην ανθρώπινη προσωπικότητα... Τα κίνητρα των επαναστατών έχουν ξεκάθαρο ιδεαλιστικό χαρακτήρα, θολές ιδιότητες και μοναδικό τους αιτιολογικό την υπεράσπιση της ‘‘ελευθερίας της προσωπικότητας’’». Μα τότε, θα ήταν μια άλλη ταινία. Προς τι αυτός ο νταλκάς, δεν αντιλαμβάνομαι.

Το ζήτημα, επί της ουσίας, δεν είναι να δοθεί έμφαση στον ρόλο του εργάτη αλλά στον άνθρωπο, που αμφισβητεί και διαφοροποιείται, ως πολίτης, από τη δεδομένη χάραξη της διεθνούς εξωτερικής πολιτικής, της χώρας του. Ώστε, το ζήτημα είναι, πώς προσλαμβάνεται η ιδέα της εθνικής ταυτότητας και πώς ο άνθρωπος κάθε χώρας μπορεί και διατηρεί την ιδιότητα του πολίτη αλλά με διαφορετικούς τρόπους. Με αρκετές κειμενικές αναφορές, οι οποίες ευθύς εξαρχής απηχούν το πασίγνωστο Alhpaville, με μια συμβολική σκηνή, στην οποία πρωτοστατεί ένα ογκώδες τοτεμικό σύμβολο, περιστοιχισμένο από διψασμένα γουρούνια, σαν να έχουν δραπετεύσει από τη Φάρμα των Ζώων του Όργουελ, δεν είναι περίεργο, γιατί ο Κράμερ έγινε πιο αγαπητός στη Γαλλία παρά στην Αμερική. Διότι, ο κινηματογράφος της αμεσότητας, της φιλμαρισμένης αλήθειας της ζωής, που επέλεξε να υπηρετήσει, υπακούει σε ένα μη εμπορικό πρότυπο. Αναδεικνύει αυτό, το οποίο μας διαφεύγει, ενώ αναπτύσσει μια σχέση περισσότερο στενή με τη ρητορική του λόγου και λιγότερο με τη ρητορική της εικόνας. Ούτως ή άλλως, στόχος του Κράμερ ήταν, οι ταινίες του, να «ανοίγουν τα μυαλά σαν ένα καλό ανοιχτήρι κονσέρβας». Ο Πάγος είναι μια υποστηρικτική ματιά, του σκηνοθέτη, επάνω στην αξία της διαφορετικότητας, εκφρασμένης με όποιο κόστος, ακόμη και με το θάνατο της ίδιας της ζωής. Υπό αυτήν την έννοια, συνιστά και τη θανατογραφία της ζωής, άρρηκτα συνδεδεμένης με τις έννοιες της ψευδούς συνείδησης και της ιδεολογίας της άρχουσας τάξης. Σαφώς λοιπόν και ο «πάγος» δεν λιώνει. Διότι, κοιτώ αυτό που η ταινία μου δείχνει. Στο 88ο λεπτό περίπου, παρατηρούμε τα βήματα στο χιόνι, και παράλληλα, στο ίδιο πλάνο, τις στοιβαγμένες πέτρες, σαν ξερολιθιά. Ας θυμηθούμε ότι το όνομα «πάγος» προέρχεται από το «πήγνυμι». Άρα, υποδηλώνει και το βράχο, -εξ’ ου και ο δικός μας Άρειος Πάγος, δηλαδή, ο βράχος του θεού Άρη, στην Ακρόπολη-. Δεν είναι παράτολμο, οπότε, να σημειώσω ότι σκόπιμα η πολιτική μυθοπλασία της ταινίας στηρίζεται σ’ αυτήν τη βραχώδη κατασκευή του λόγου και του συνθηματικού ελλειπτικού χαρακτήρα του ενίοτε, ώστε να καταδείξει την αντιφατικότητα του πολέμου, στο πλαίσιο του οποίου κάποιοι ζουν αλλά κάποιοι άλλοι γίνονται στόχος ή/και δολοφονούνται. Η Νταϊάν, ο Τεντ, ο Τζιμ. Σπόροι, κομμάτια, ιδέες, ενάντια στην ρομποτική άρχουσα τάξη. Χθες, σήμερα, αύριο.

Πολιτική, ΗΠΑ, 1969, Α/Μ, 130’
Σκηνοθεσία/Σενάριο: ROBERT KRAMER
Παραγωγή: DAVID C. STONE
Διεύθυνση Φωτογραφίας: ROBERT MACHOVER
Πρωταγωνιστούν: ROBERT KRAMER, LEO BRAUDY, TOM GRIFFIN, PAUL MCISAAC


"ΠΑΓΟΣ" του Ρόμπερτ Κράμερ, στους κινηματογράφους

ΤΡΙΑΝΟΝ NEW STAR art cinema
(Κοδριγκτώνος 21 (Πατησίων 101) τηλ.: 210-8215469, 210-8222702)
'Ώρες προβολών: 21:00
ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ (Λ. Συγγρού 106, Φιξ (ΜΕΤΡΟ Συγγρού-Φιξ) τηλ.: 210-9215305)
'Ώρες προβολών: 23:00

«Ορατών τε πάντων και αοράτων»…

Τα τζιτζίκια του μεσημεριού δίνουν το σύνθημα: εμπρός, ξέχνα μας, κολύμπα. Δεν μετρά ο χρόνος. Τώρα πια, που τα κατάφερα, και είμαι στη Βάρκιζα, τι άλλο θέλω; Απλώνω μέχρι ένα σημείο την πετσέτα μου- το υπόλοιπο είναι διπλωμένο- και βουτώ. Καθώς εδώ είναι πιο «ελίτ» ο κόσμος –έρχεται με τα χρυσά του κι ας είναι για τα βότσαλα-, δεν ανησυχώ, μην τυχόν και μου μετακινήσουν τα πράγματα, όπως συνέβη πρόσφατα στο Καβούρι. Τι ωραίο το νερό, στα Κανάρια… κάνω ένα μεγάλο γύρο, δεν καταλαβαίνω πώς περνά το 40λεπτο. Βγαίνω. Το τοπίο έχει αλλάξει τελείως. Δεν συναντώ το ζευγάρι με την τσάντα, την οποία είχα πάει πιο ψηλά, να μην τη βρέξει το ατελείωτο κύμα. Λογικό. Δεν συναντώ, όμως, και τα δικά μου πράγματα. Πέραν λογικής. Διότι, αυτή τη φορά, μια άλλη ελληνική οικογένεια –τι στο καλό φέτος- με τη μεγάλη ομπρέλα navy lifestyle, έχει κυριολεκτικά στρατοπεδεύσει ακριβώς μπροστά στην πετσέτα μου, τόσο που δεν γίνεται ούτε να ξεδιπλώσω το υπόλοιπο μισό της. Ενημερώνω –για το αυτονόητο- τη μία καθισμένη κυρία –σε καρεκλάκι παραλίας βεβαίως- ότι εδώ «ήθελα», «σκόπευα» να κάτσω. Και η απάντηση; Α, δεν σας είδαμε. Και το σχόλιο του κυρίου, έρχεται ευθύς αμέσως: έρχονται μερικοί και εξαφανίζονται. Πόσο γυάλισε το μάτι της εξαφανισμένης, δεν ξέρω, πάντως απάντησα και στους δυο: στην κυρία, ότι, για να μη μετακινηθεί το μικρό τους σπίτι παραλίας, θα πήγαινα πιο πέρα, στον κύριο, ότι θάλασσα σημαίνει κολύμπι, όχι καθήλωση. Το μαγικό χαλί έχω, ήθελα να ήξερα. Μια πετσέτα καφετί έχω, μάρκας καλλυντικών. Τι συμβαίνει, απορώ. Μήπως να την κάνω πετσέτα-τοτέμ, να μην την πειράζουν, να μην την αγνοούν; Πώς όμως; Αυτό το βιβλίο του Φρόϋντ Τοτέμ και Ταμπού, των εκδόσεων Επίκουρος –Αθήνα, 1978- δεν δίνει καμιά συμβουλή, να πάρει η ευχή…βέβαια, και αυτά, που διαβάζεις, δεν είναι για να τα παραβλέπεις, απεναντίας. Ο τοτεμικός χαρακτήρας, στη βάση του οποίου ομαδοποιούνται τα μέλη του είδους, δηλαδή το τοτέμ, στον πληθυντικό του, έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, εφόσον κάποιος αποκτά το τοτέμ, κληρονομικά και από τη μητέρα, «βάσει των τοτεμικών απαγορεύσεων, δεν θα μπορεί να έχει αιμομικτικές σχέσεις με τη μητέρα και τις αδελφές του». Το ‘‘ίδιο’’ χωρίζει σαρκικά. Θέτει όρια, ο σεβασμός των οποίων αφορά στο φόβο της αιμομιξίας και είναι συνειδητός. Υπάρχει, ωστόσο, και ο φανταστικός πειρασμός/φόβος αιμομιξίας, ιδωμένος στη σχέση γαμπρού-πεθεράς. Αυτός είναι ένας φόβος πολύμορφος, «μια κατάσταση με ασυνείδητες ενδιάμεσες φάσεις».

Και σε αυτό το σημείο, αρχίζεις τους παραλληλισμούς, με τους λαούς των ντοκιμαντέρ ή της διά βίου μάθησης, αν σκοπεύεις να έχεις δική σου εικόνα, ταξιδεύοντας. Πάμε στους Ζουλού. Προκειμένου να καταλήξει στους συλλογισμούς του, ο Φρόϋντ, μνημονεύοντας τον Frazer, (σ. 22) γράφει για τους Ζουλού: «τα έθιμα απαιτούν από τον γαμπρό να ντρέπεται την πεθερά του και να κάνει καθετί για να την αποφεύγει. Δεν μπαίνει στην καλύβα που βρίσκεται αυτή, και όταν συναντηθούν στο δρόμο, ο ένας ή ο άλλος απομακρύνεται, η πεθερά κρύβεται πίσω από ένα θάμνο, ενώ ο γαμπρός βάζει μπροστά την ασπίδα. Όταν δεν μπορεί να αποφύγει ο ένας τον άλλο και η πεθερά δεν έχει τίποτα μαζί της για να κουκουλωθεί, σύμφωνα με την εθιμοτυπία, δένει γύρω από το κεφάλι της μια τούφα χορτάρι. Μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους είτε με κάποιο τρίτο πρόσωπο, είτε φωνάζοντας από μεγάλη απόσταση και εφόσον κάποιο φυσικό εμπόδιο τους χωρίζει. Κανείς δεν πρέπει να προφέρει το όνομα του άλλου». Λοιπόν, νομίζω ότι οι Ζουλού και πολιτισμένοι είναι και δόση ανθρωπιάς έχουν. Δεν θα έκαναν σαν κι εμάς στις παραλίες.

Και γιατί, μήπως αντί για χορτάρι, κι εμείς δεν βλέπουμε κυρίες/πεθερές να φορούν καπελαδούρα ροτόντα –στη θάλασσα-, χωρίς να τις επιτρέπεται να βλέπουν πλάγια παρά μόνο ευθεία, τη μύτη τους; Εκείνοι χορτάρι, εμείς πολιτιστικό προϊόν, αγορασμένο και με τον παρά μας. Παίζουμε; Αλλά άφησα, για το τέλος, το καλύτερο (σ.22 κι αυτό): «στα νησιά του Σολομώντος απαγορεύεται στον γαμπρό μετά το γάμο του να μιλάει ή να βλέπει την πεθερά του. Όταν τη συναντά κάνει σαν να μην την ξέρει και τρέχει όσο πιο γρήγορα μπορεί για να κρυφτεί»… Δηλαδή, αν παντρευόσουν εκεί, στο νότιο Ειρηνικό Ωκεανό -βλ. φωτό-, κάνοντας δώρο στο ταίρι σου, ένα μαγικό ταξίδι στο όνειρο, μήπως μετά, για να καλοτυχίσεις, θα πρέπει να ασπαστείς και τούτο το έθιμο; «Ορατών τε πάντων και αοράτων» λοιπόν…είδες, γιατί γνώση σημαίνει δύναμη;

Η οικογενειακή μελωδία της ελληνικής παραλίας.

Πόσο επεξηγηματικός μπορεί να γίνει, ένας σύζυγος, προκειμένου να είναι «σύζυγος»; Πάω να βρέξω τα ποδαράκια μου στη θάλασσα, γιατί ψήθηκαν στην άμμο, κι έρχομαι. Ήρθε. Ιδρώνεις, για να μην αφυδατώνεσαι. Πάω να κάνω ένα τσιγάρο κι επιστρέφω. Επέστρεψε. Έλα να βγάλουμε το πάνω μέρος του μαγιού, στο κοριτσάκι. Τι verbalisation, θεέ. Όχι δεν με ενόχλησε τόσο η γενική όσο αυτό το οικογενειακό νταβαντούρι πάνω απ’ το κεφάλι μου. Μήπως θα ήταν προτιμότερο να ήταν τελικά εκείνοι πιο κάτω κι εγώ στη θέση τους; Διότι, ενώ κάθε φορά στο Καβούρι, αφήνω την τσάντα μου και μετά το κολύμπι απλώνω την πετσέτα, στην άμμο, αυτή τη φορά έσπασε το πρωτόκολλο. Και άντε τώρα να πείσεις τον κύριο σύζυγο, ότι βλέπεις τσάντα –και παπούτσια- σημαίνει, ότι εκεί πλέον είναι ένα σημείο πιασμένο. Στον αέρα, μέχρι σήμερα, οι πετσέτες δεν μένουν, δεν συνηθίζεται. Οπότε, μετακινείς τσάντα, έχεις λεζάντα. Ο διάλογος αφορά σε σοβαρά ζητήματα. Άσε που δεν έβλεπα τα πράγματά μου, ενώ κολυμπούσα, και αγχώθηκα. Βγαίνω και βλέπω την τσάντα, αλλού γι’ αλλού –και γιαλού-. Ένας σπεύδει να με ενημερώσει, ότι είναι και μια γιαγιά, στην οικογενειακή παρέα, που δεν βλέπει. Έλα, μου δείχνει, περιμένοντας ότι θα αφήσω το καλό σημείο και θα πάω να μιλάω με τον πρώτο τυχόντα, δηλαδή, με αυτόν, που έβλεπε και δε μίλησε, ότι κι εγώ, βρε παιδί μου, θα επέστρεφα. Μόνο ο σύζυγος επιστρέφει δηλαδή; Δυναμικά λοιπόν, παίρνω τα πράγματα, που είχαν εκτοπίσει τα δικά μου, και τα μεταφέρω παραπέρα. Σύσσωμη η ελληνική οικογένεια, ο σύζυγος, που δεν είδε, και η σύζυγος, που δεν την περιμέναμε –ναι, να κρατούσα και σημαία- τα έβαλαν μαζί μου, επειδή μετέφερα τα πράγματά τους. Αυτή είναι η οικογενειακή μελωδία της ελληνικής παραλίας. Πολλοί μαζί παίρνουν ένα μικρό σπίτι στην άμμο και αρχίζουν τη «συζήτηση». Όπως την εννοούν οι ίδιοι. Σαν έπεσες στο διάβα τους, διαπιστώνεις ότι η αλήθεια είναι εύθραυστη. Και από επίθετο– στον τίτλο του βιβλίου Η εύθραυστη αλήθεια του Ζ. Ι. Σιαφλέκη (είναι και Βολιώτης), εκδ. Gutenberg, Αθήνα 2005 (β’ ανατύπωση)-, η εύθραυστη πλέον είναι το κατηγορούμενο. Το ζητούμενο. Πόσο εύθραυστοι είμαστε, για να οχυρωνόμαστε, έναντι άλλων, μιλώντας δυνατά ακόμη και για τα πιο ασήμαντα περιστατικά; Πάω να βρέξω τα πόδια μου. Έλεος. Πώς μετά να διαβάσει τον Σιαφλέκη κάποιος που έχει φωνή για να βρέχονται και τα πόδια του; Εγώ η αυστηρή, το κοριτσάκι που δεν είχα μυαλό, παρόλα αυτά ήρεμα χάζευα τη θάλασσα, σε παύσεις περισυλλογής, και ξανά διάβαζα στο κείμενο, ότι «η διαδικασία της μυθοπλασίας είναι μια λειτουργία σύνθετη: μέσα στο ίδιο κείμενο οι ρόλοι του αναγνώστη και του συγγραφέα εναλλάσσονται δημιουργώντας έτσι τη ρητορική του κειμένου και παράγοντας το μεγαλύτερο μέρος της σημασίας του» (σ. 13, για το λογοτεχνικό μύθο και τη συγκριτική γραμματολογία). Αυτά είναι. Πέρασε το δίωρο, τίναξα άμμους, και με τις σκέψεις ήρεμα έφυγα. Τώρα που το σκέφτομαι, το συμβάν ήταν θεατρικό. Απολαυστικότατο.

*η φωτογραφία είναι από τη Σίφνο...

Η μελωδία της ελληνικής παραλίας…να την πιεις aspro πάτο

Φέτος, μόλις ο καύσωνας μου πρωτομίλησε, πήγα για μπάνιο στη Βάρκιζα. Ήταν στα γενέθλιά μου, 25 Ιουνίου. Μετά το κλασικό κολύμπι μισής ώρας, βαθιά σχετικά, κι ενώ διαπεραστικά λίγα –και λόγω εποχής- γκελ γονέων, «μην πας πιο μέσα», έκαναν μικροκύματα, βγαίνω για να αράξω στη στεριά. Και τι βλέπω; Μια πετσέτα βρίσκεται ακριβώς στον πόντο της δικής μου. Μην τσαντιστείς, η εσωτερική φωνή με εμψυχώνει. Θα μπορούσε και να καπνίζει, και ως δεξιόχειρας, όλος ο καπνός θα ερχόταν καταπάνω σου, προσθέτει. Πράγματι. Και πείθομαι να αντιμετωπίσω λιγότερο αρνητικά την εισβολέα, μια κυρία ξανθιάς κοπής και μέσης ηλικίας. Εμπρός επί το έργο. Βάζω αντηλιακό, παρατηρώ τριγύρω. Για δες, δυο Ιταλοί πίσω μιλούν χαμηλόφωνα. Αποκλείεται να είναι Σικελοί, ποντάρω. Και εκεί που –αν και στον πόντο- όλα είναι ήρεμα, αρχίζει το ματς. Κυρία-μικρός παίκτης, σημειώσατε 2. Δεν παίζουν στην παραλία με τη μπάλα, ακούς;.. Σιωπή ο άλλος. Θα φωνάξω την αστυνομία… χαμόγελο το παιδί, Και θα πας στην πατρίδα σου. Τους ωραίους τρόπους της πρωτευουσιάνας, ακολούθησαν οι ωραίοι τρόποι σύγχρονης κολύμβησης: με γυαλιά ηλίου leopard look και κίτρινα βατραχοπέδιλα μέσα στο νερό. Διότι, οι πρωτευουσιάνες ξέρουν. Είναι up-to-date και στην παραλία. Εν τω μεταξύ, μπορεί οι Ιταλοί να μην ήξεραν ελληνικά, αλλά το body language δεν κρύβεται. Όσο λοιπόν η σύγχρονη κυρία διεκδικούσε τίτλο τοποτηρητή, άμεσου ουρλιαχτού, εκείνοι, που έβλεπαν, κάτι θα σχολίαζαν. Γυρίζει οπότε και τους ρωτά: έχω άδικο; No, κουνάνε το κεφάλι, σε μια ένδειξη ότι δεν ξέρουν τη γλώσσα μας, io Italiano λέει ο ένας. E salvato,-σώθηκες-του απαντώ. Πόσο να αντέξει πια αυτή η εσωτερική φωνή. Αρχίζουμε μια ήρεμη κουβέντα, μου λένε οι άνθρωποι, ότι και στην Ιταλία, στην παραλία τα παιδάκια παίζουν μπάλα. Το αυτονόητο. Δεν προλαβαίνουμε να τελειώσουμε τη φράση, και με μια επιβολή, η βατραχοπεδιλού με ρωτά: τι είπε; Φυσικά και δεν της απάντησα. Δεν έδωσα σημασία, σαν να μην ρώτησε. Και τότε έκρινα ιδανική τη στιγμή, για να πιάσω απ’ την αρχή ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία, Το Μικρό Πρίγκηπα, του Α. Ντε Σαιντ Εξυπερύ, εκδ. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1987. Μεγαλώνοντας, η επιστροφή σε αναγνώσματα, ακόμη και παιδικά, μπορεί να είναι ιδιαίτερη απόλαυση. Σωσίβιο. Διότι, αισθάνεσαι, όταν θυμάσαι. Και το κυριότερο, για την ίδια τη λειτουργία της μνήμης, θυμάσαι εντονότερα, όταν έχεις επίγνωση. Δεν έπεσε από το πουθενά Ο μικρός Πρίγκηπας, ήταν up-to-fate. Και διόλου τυχαία, -απεναντίας συμβολικά- στο ταξίδι, ανά αστεροειδή, εμφανίζονται: πρώτα ο βασιλιάς, που ζητεί υπηκόους, ο κουφιοκεφαλάκης, που θέλει παλαμάκια, ύστερα ο μπεκρής, που σιωπά, ο επιχειρηματίας, που δεν έχει καιρό για χάσιμο και κατέχει τα αστέρια, ο φανοκόρος, που τηρεί τον «ορισμό», να σβήνει και να ανάβει το φανάρι του, καθώς και ο γεωγράφος σοφός των βιβλίων. Τέλος, ο μικρός πρίγκηπας φτάνει στη γη και μιλά με το φίδι της Αφρικής. Από τα πιο άμεσα αναγνώσματα, τα οποία συμβάλλουν στην αναγνωστική συνείδηση. Ώστε, δεν είναι ο χώρος που υπερτερεί – διαμορφώνοντας μια μερική συνείδηση παραλίας- αλλά ο χρόνος, ο οποίος αξιώνει από τον αναγνώστη να επιστρέφει στην Ιστορία των ιστοριών του: στον ίδιο τον εαυτό του. Καλύτερα 5 γραμμές φιλοσοφίας παρά 20 σελίδες αερολογίας, πόσο μάλλον όταν είμαστε in the open air…don’t you …“sea”?

*aspro στα ιταλικά είναι το πικρό. Και φυσικά αυτά τα ονειρεμένα νερά είναι στη Σέριφο (Χρυσή Άμμος)

Cinema Time σήμερα-αύριο στην πόλη, στις 21.30

Athens Open Air Film Festival - Φεστιβάλ Θερινού Κινηματογράφου της Αθήνας

Να συλλογίζεσαι το σινεμά, όπως συλλογίζεσαι την πόλη σου.
Τη ζωή σου. Μια αέρινη μυθολογία του καλοκαιριού.

Οπότε, έχουμε και λέμε:

Για σήμερα, Τρίτη 26 Ιουλίου, στις 21:30 δίπλα σε ένα από τα πιο όμορφα πολιτιστικά μνημεία της πρωτεύουσας, στην οδό Αρεοπαγίτου, οι Αλέξης Αλεξίου, Γιώργος Νούσιας, Σύλλας Τζουμέρκας, Γιάννης Φάγκρας, Παναγιώτης Φαφούτης και Ελισάβετ Χρονοπούλου εκθέτουν τις πρώτες κινηματογραφικές τους εικόνες, ακριβώς κάτω από την Ακρόπολη. Είσοδος ελεύθερη.

Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας με την ευγενική χορηγία του ΟΠΑΠ και σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, προβάλλουν κάποιες από τις πιο ιδιαίτερες πρώτες δημιουργίες των Ελλήνων σκηνοθετών του νέου ελληνικού ρεύματος, στην οδό Αρεοπαγίτου, ακριβώς στην είσοδο του σημαντικότερου υπαίθριου θεατρικού χώρου της Αρχαίας Αθήνας, του θεάτρου Διονύσου. Όλα αυτά στο πλαίσιο του Athens Every Week.


Για αύριο, Τετάρτη, 27 Ιουλίου, στις 21.30
Στην πλατεία Αυδή, στο Μεταξουργείο, μια ανάσα απ' το κέντρο διερχομένων, την πλατεία Ομονοίας, το Athens Open Air Film Festival θα παρουσιάσει απόσπασμα από το πρώιμο έργο των μεγαλύτερων σκηνοθετών παγκοσμίως.

Οι σκοτεινές εκδοχές της αμερικάνικης κοινωνίας, δια χειρός του «αναρχικού» Τόντ Σόλοντζ σμίγουν με τις εικόνες διαλογισμού του Αλφόνσο Κουαρόν και τον ερεβώδη κόσμο του εικονοκλαστικού αριστοτέχνη Τιμ Μπάρτον. Μια άγουρη εκδοχή του καλλιτεχνικού μεγαλείου του πατέρα όλων των νέρντ, Τζόρτζ Λούκας, παράταιρα παντρεμένη με το Judgment Park, του μάστερ της εκδίκησης, Παρκ Τσαν Γουκ μπλέκεται με την super 8, μπίτνικ εκδοχή του νεανικού ρεαλισμού, δια χειρός Γκας Βαν Σαντ.

Το καμάρι της ελληνικής φιλμογραφίας Αλεξάντερ Πέιν παρέα με την Αντρέα Άρνολντ, τον Άνταμ Έλιοτ και το Ντον Άλαν Πενεμπέικερ του Cinéma vérité θα συμπληρώσουν την εναλλακτική προβολή, προτείνοντας τελικά μια πολυθεματική κινηματογραφική βραδιά, αφιερωμένη σε 10 από τους πιο επιδραστικούς εν ζωή σκηνοθέτες του παγκόσμιου σινεμά.

ΣΥΡΤΑΡΙ ΧΧΙΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΕ ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗ Πύργος Μπαζαίου - Νάξος

ΣΥΡΤΑΡΙ ΧΧΙΙ
Φωτογραφίες σε αποσύνθεση
Πύργος Μπαζαίου - Νάξος
Διάρκεια: 23 Ιουλίου ως 2 Σεπτεμβρίου 2011 / Καθημερινά: 10:00–17:00
Εγκαίνια: Σάββατο 23 Ιουλίου, ώρα 20:30


Επιμέλεια: Λεωνίδας Κουργιαντάκης, Αλίκη Τσίργιαλου (Μουσείο Μπενάκη)
Οργάνωση: Μάριος Βαζαίος (ΑΙΩΝ)
Διοργάνωση:
ΑΙΩΝ Πολιτιστικός Οργανισμός – Μουσείο Μπενάκη

Less is More. Αυτό είναι το συνθηματικό για το 11ο φεστιβάλ Νάξου. Στην πρόσληψη, την αφομοίωση και την απόδοση της μινιμαλιστικής ιδέας, το Μουσείο Μπενάκη, σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Οργανισμό "ΑΙΩΝ", φέτος, απαντά με πρωτοτυπία, μυστικισμό, υποψία. Μέρος από το φωτογραφικό αρχείο του Μουσείου Μπενάκη εκτίθεται αλλιώς. Στοιχηματίζοντας επάνω στην αυθεντία της παράδοσης, ο Λεωνίδας Κουργιαντάκης, φωτογράφος του Μουσείου (Μπενάκη), ενθέτει το σήμερα, στο χτες. Ώστε, οι νέες διχοτομικές μεταμορφώσεις, στο πλαίσιο της αισθητικής αφήγησης, κόντρα στην πρότερη κλασική αφήγηση, καθιστούν δυνατή την επαναθεώρηση του έργου. Οι φωτογραφίες μετοικούν από το "τετέλεσθαι" προς μια νέα εντολή του χρόνου, σαφώς "ποιητική", παρέχοντας τη δυνατότητα, στους θεατές, να γίνουν παρατηρητές: του χάσματος, της σχάσης, της φθοράς. Εν τέλει, εξ' αφορμής αυτού του ύστερου ματιού, ενώ γυαλίζει εγωιστικά, αντλώντας ικανοποίηση, άρα εκστατική απόλαυση, τη στιγμή που δεν αποσυνθέτει τη γυαλάδα του σε δάκρυ, ο θεατής "παθαίνει" το αισθητικό αποτέλεσμα της επέμβασης, του "οπωσδήποτε" στο "τότε". Αυτή η ηχώ της περι-γραφής, που δρα υπόγεια, της αφήγησης, ώστε να δρα και ως θεραπαινίδα της, είναι μια ηχώ ανάλογη του Ελύτη και της "Αυτοψίας", όταν γράφει: "Στον εγκέφαλο τίποτε, πάρεξ μια ηχώ ουρανού καταστραμμένη"...

Όπως αναφέρεται στο δελτίο τύπου, στη "φωτογραφική αρχειακή συλλογή, η αναίρεση του αφηγηματικού περιεχομένου εκφράζεται μέσα από τη μερική ή ολοκληρωτική καταστροφή του πρωτότυπου υλικού της. Οι φθορές του υλικού αυτού οφείλονται κυρίως στην αναπόφευκτη χημική αλλοίωση του υποστρώματός του, η οποία ενισχύθηκε από τις ακατάλληλες περιβαλλοντικές συνθήκες που είχε βρεθεί πριν από την ένταξή του στις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη. Το έναυσμα για την πραγματοποίηση της έκθεσης αυτής έδωσε το περιεχόμενο του Συρταριού νούμερο ΧΧΙΙ, τμήμα μιας μεταλλικής συρταροθήκης που βρίσκεται τοποθετημένη στο χώρο όπου φυλάσσεται το πρωτότυπο φωτογραφικό υλικό του Αρχείου.

Το περιεχόμενο του "Συρταριού ΧΧΙΙ" αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των αρχείων γνωστών φωτογράφων όπως του Νικόλαου Τομπάζη, του Δημήτρη Χαρισιάδη, του Περικλή Παπαχατζιδάκη και της Nelly's και παρά την εκτεταμένη χημική φθορά της υπόστασής του, έχει φυλαχτεί. Είναι αυτονόητο ότι οι εικόνες αυτές δεν αντιπροσωπεύουν το έργο των παραπάνω φωτογράφων ούτε φυλάσσονται με σκοπό την παρουσίασή τους".

Μπαρ Ταρ στο "Συν Κάτι", 9 & 16 Ιουλίου, 8μ.μ

ΜΠΑΡ ΤΑΡ
της Γαλάτειας Ριζιώτη



Σάββατο 9 & 16 Ιουλίου & ώρα 8μ.μ | Θέατρο «ΣΥΝ ΚΑΤΙ»


Η Μαρία Βασιλοπούλου θα διαβάσει το διήγημα «Je reviens».
Ο Κωνσταντής Μπαρμπούρης θα διαβάσει το διήγημα «Μπαρ Ταρ».
Η Στέλλα Ριζιώτη θα διαβάσει το «Στριπ Πόκα».

ΘΕΑΤΡΟ «ΣΥΝ ΚΑΤΙ»
Μεθώνης 46 (1ος ορ.), Εξάρχεια
210 7249638

*Για το βιβλίο
(Ελληνική πεζογραφία, ISBN: 978-960-04-4012-6, σελ. 296, τιμή: 16€, Φεβρουάριος 2011)

Δεκαέξι διηγήματα με μαύρο χιούμορ για όσα και όσους πυρπολούν την καθημερινότητά μας.
Καθημερινές ιστορίες με απρόβλεπτη τροπή για τη σαπουνόφουσκα των ανθρώπινων σχέσεων.

«Η μέρα ήταν βροχερή. Όχι, δεν ήταν η μέρα βροχερή. Η νύχτα ήταν βροχερή και ο Θωμάς Έξαρχος έκανε περιπολία. Το κακό με τη μυθιστοριογραφία είναι ότι, ενώ θέλεις να δημιουργήσεις μια ιστορία και να ταξιδέψεις νοερά σε έναν φανταστικό χωροχρόνο, έρχεται η πραγματικότητα σαν απρόσκλητη επισκέπτρια, χτυπάει την πόρτα και ρωτάει «να μπω;» Η φαντασία εξαφανίζεται, η πραγματικότητα στρογγυλοκάθεται και σαν τους Σικελούς μαφιόζους, που σε προειδοποιούν με ήπιο τόνο ότι, αν δεν κάνεις αυτό που σου λένε, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να βρεθείς νεκρός σε ανύποπτο χρόνο, η πραγματικότητα, ύπουλα ήρεμη, σου ξεκαθαρίζει ότι μυθιστοριογράφος δεν πρόκειται να γίνεις στον αιώνα τον άπαντα. Τι τους θες τους μύθους, σου λέει, όταν έχεις εμπρός σου την αλήθεια;»

* Η Γαλάτεια Ριζιώτη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Εργάζεται ως κτηνίατρος. Από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορούν οι συλλογές διηγημάτων της Το Ροζ της Ταϊλάνδης (1998) και Ντραμς (2001).

Η αρχή του τέλους μιας διαστημικής ιστορίας στο Ίδρυμα Ευγενίδου

Σήμερα, Παρασκευή 8 Ιουλίου 2011 και ώρα 18.00 το Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου ανοίγει πόρτες σε μικρούς και μεγάλους, με αφορμή την εκτόξευση του διαστημοπλοίου «Ατλαντίς». Καλώς εχόντων των πραγμάτων και σε απευθείας σύνδεση με την NASA, στο Θόλο του πλανηταρίου θα γίνει ορατή... η αρχή του τέλους μίας διαστημικής ιστορίας που ξεκίνησε πριν από 30 χρόνια και συγκεκριμένα τον Απρίλιο του 1981.
Πρόκειται για την ...εκτόξευση του διαστημοπλοίου «Ατλαντίς» (STS – 135), το τελευταίο πλέον Διαστημικό Λεωφορείο στο Διάστημα, εντεταλμένο από την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA).


Ο σχολιασμός της εκτόξευσης θα γίνει από τους κ. Διονύση Σιμόπουλο, διευθυντή του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου και τον κ. Γιάννη Δαγκλή, διευθυντή του Ινστιτούτου Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Αμέσως μετά την εκτόξευση θα γίνει η προβολή της παράστασης του Πλανηταρίου «Η Μεγάλη Περιπέτεια», ενώ πριν από την εκτόξευση θα πραγματοποιηθούν ορισμένες ενημερωτικές παρουσιάσεις του προγράμματος των Διαστημικών Λεωφορείων.

Σημειώνεται ότι η είσοδος είναι ελεύθερη, απαραίτητα είναι όμως τα δελτία προτεραιότητας που θα αρχίσουν να διανέμονται στο ταμείο του Πλανηταρίου, σήμερα, από τις 16.30 και έως εξαντλήσεως των θέσεων.

ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΓΕΝΙΔΟΥ
Λ. Συγγρού 387 - 175 64 Παλ. Φάληρο
(Είσοδος από Πεντέλης 11)
Τηλ: 210 9469600
Fax:210 9417372

2η Ημέρα Λαϊκής Ενημέρωσης και Διαβούλευσης

Υλοποιώντας την απόφαση της Λαϊκής Συνέλευσης
της Πλατείας Συντάγματος (18-6-11)
πραγματοποιείται
2η Ημέρα Λαϊκής Ενημέρωσης και Διαβούλευσης
σχετικά με την Άμεση Δημοκρατία και το Σύνταγμα
αύριο

Πέμπτη 7 Ιουλίου στις 19:30
στην Πλατεία Συντάγματος

Συμμετέχουν ως ομιλητές:

Ο Χρήστος Γραμματίκας, εκδότης
Ο Περικλής Κοροβέσης, συγγραφέας-δημοσιογράφος
Ο Μιχάλης Λιανός, καθηγητής Κοινωνιολογίας(Université de Rouen- Haute Normandie)
Η Ματίνα Παπαχριστούδη, δημοσιογράφος
Ο Κωστής Τριανταφύλλου, συγγραφέας

με τοποθετήσεις:

• Ο Λευτέρης Καραγιάννης, εμπειρία από τις ομάδες βάσεις στη Γερμανία- προοπτικές ανάπτυξης άμεσης δημοκρατίας

• Μέλος από την συλλογικότητα για το δίκαιο και εναλλακτικό εμπόριο ‘Σπόρος’. Αναφορά στην αυτoοργάνωση στην διακίνηση προϊόντων στα πλαίσια της αλληλέγγυας οικονομίας
  

Θα ακολουθήσουν ερωτήσεις και τοποθετήσεις από όλον τον παρευρισκόμενο κόσμο

58.761,33€ από τις εκδόσεις Ψυχογιός στο ΚΕΘΕΑ

Καλά Νέα: αύριο, Πέμπτη 7 Ιουλίου και ώρα 8μ.μ. στο πολιτιστικό στέκι του ΚΕΘΕΑ Διάβαση (Σταυροπούλου 29, Αθήνα), θα επιδοθεί η επιταγή με το συνολικό ποσό ύψους 58.761,33€, έσοδα που προέκυψαν από τα κέρδη του εκδοτικού οίκου ΨΥΧΟΓΙΟΣ και τα δικαιώματα της Λένας Μαντά από την έκδοση και διάθεση του βιβλίου ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ, ΘΑ ΣΤΡΩΣΕΙ…
Το βιβλίο εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2010 με σκοπό να συγκεντρωθούν χρήματα και να διατεθούν στο ΚΕΘΕΑ – Διάβαση. Την επιταγή θα παραλάβει ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΚΕΘΕΑ, ενώ την εκδήλωση θα χαιρετήσει ο Υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κος Ανδρέας Λοβέρδος.

Εκδόσεις Ψυχογιός
Τατοΐου 121 & Σπ. Μερκούρη 1, 144 52 Μεταμόρφωση
τηλ.: 210 28 04 800

Εκτός λήθης, εντός ευθύνης: στο Ινστιτούτο Cervantes

ΤESTIGOS DEL OLVIDO – ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΗΣ ΛΗΘΗΣ
06.07- 10.10.2011

Η έκθεση «Μάρτυρες της Λήθης» για πρώτη φορά στην Ελλάδα

Φωτογραφικά ντοκουμέντα και βιωματικά κείμενα διάσημων Ισπανών συγγραφέων ρίχνουν φως σε ξεχασμένες ανθρωπιστικές κρίσεις

Το γεγονός
Η διεθνής, ανεξάρτητη, ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας παρουσιάζουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα την έκθεση «Μάρτυρες της Λήθης», με φωτογραφίες-ντοκουμέντα του Χουάν Κάρλος Τομάσι και βιωματικά κείμενα οχτώ μεγάλων ισπανόφωνων συγγραφέων: Μάριο Βάργκας Γιόσα, Σέρχιο Ραμίρες, Λάουρα Ρεστρέπο, Χουάν Χοσέ Μιγιάς, Τζων Κάρλιν, Λάουρα Εσκιβέλ, Μανουέλ Βιθέντ και Λεϊλά Γκερριέρο.

Τα επίσημα εγκαίνια της έκθεσης- που θα διαρκέσει μέχρι τις 10 Οκτωβρίου- γίνονται απόψε, Τετάρτη, 6 Ιουλίου, στις 20.00, στην Αίθουσα Εκθέσεων του Ινστιτούτου Θερβάντες της Αθήνας, Μητροπόλεως 23.


Η καταγωγή του προβλήματος

«Γιατί δεν μοιάζει καθόλου με θνητό ζώο άνθρωπος που ζει ανάμεσα σε αθάνατα αγαθά». Αυτή η σπουδαία καταληκτική φράση του Επίκουρου, στην επιστολή «Προς Μενοικέα»-Επίκουρος Άπαντα, εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα 1994- λανθασμένα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί, ως μια ενδεχόμενη δικαιολογία, όλων των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών, για την υποτροπιάζουσα άγνοια, τη ναρκισσιστική απάθεια, το ασφαλές κατέβασμα των ρολών απέναντι στον αδιαφήμιστο χρόνο της σκληρότητας σε Κογκό, Αϊτή, Υεμένη, Κασμίρ, Μαλαισία, Γουατεμάλα, Κολομβία και Ζιμπάμπουε. Αν παραδεχόμασταν πόσο μας αρέσει ο μύθος, πόσο μας επηρεάζει, σε βαθμό να περιθωριοποιούμε τη σημασία θλιβερών και καταδικαστέων γεγονότων, σε άλλες γωνιές του πλανήτη, θα ήμαστε μέσα σε μια πλάνη. Διότι, αθάνατα αγαθά είναι η ελευθερία και η αυτάρκεια, να βλέπουμε πέραν της φρίκης, αντιμετωπίζοντας και τα αδύναμα σημεία του εαυτού μας αντί να παραβλέπουμε τα όσα συμβαίνουν. Δεν ξεχνάμε, είμαστε υπεύθυνοι. Δεν έχουμε, ωστόσο, για γραμμή ανάγνωσης, τη φρίκη, αλλά τη «Δίκη». Στο ερώτημα, τι είναι δίκαιο, γνωρίζουμε την απάντηση. Δίκαιο είναι να αφομοιώνεις. Ώστε, δεν ξεχνάς το σοκ και την κτηνωδία απλώς. Αλλάζεις τρόπο ανάγνωσης της πραγματικότητας.

Κοινό χαρτί, που παίζεται σε αυτούς τους μη δοξασμένους τόπους, είναι η επιβίωση. Και όλες οι φωτογραφίες του Χουάν Κάρλος Τομάσι «μιλούν» την ίδια αγωνία αμύθητων ανθρώπων μπροστά στη βεβαιότητα της επόμενης ημέρας. «Δεν το αφήνεις να κοιμηθεί και να ξεχαστεί», μου αναφέρει ο Νέστωρας, από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, παρακινώντας να μιλάμε γι’ αυτό το εκθεσιακό γεγονός, που συνδυάζει κείμενο και εικόνα, ζωή και μύθο χωρίς ακριβά σαλόνια και μπαλκόνια. «Τα μπαλκόνια είναι η ιστορία, η μνήμη και η δόξα της πόλης μας», βάζει τον καθηγητή Brunelli, να πει, ο Mario Vargas Llosa στον «Τρελό για τα Μπαλκόνια», ένα έργο του 1993, φανερώνοντας την εμμονή αυτού του άντρα στο ένδοξο παρελθόν της Λίμας και στο σκοπό της ζωής του, για την αποκατάστασή του. Ως εκ τούτου, εδώ κείται η ουσία: το ζήτημα της διασύνδεσης, μύθου και σκοπού. Και οι 8 άνθρωποι των Γραμμάτων που επισκέφτηκαν τους διψασμένους ανθρώπους, για το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας, μέσα σε δύο εβδομάδες είδαν και βρήκαν, μέσα από τα μάτια τους, ένα δικό τους σκοπό και μύθο. Ένα βατήρα φαντασίας και μυθοπλασίας. Καθώς, όπως και ο Llosa έχει υπογραμμίσει, «για όλους τους συγγραφείς η μνήμη είναι το σημείο εκκίνησης της φαντασίας». Η ίδια μνήμη, μας προτρέπει «να μην αγνοούμε συνειδητά» και να έχουμε «συνειδητές τύψεις» αντί για «τύψεις συνειδήσεως», όπως εύστοχα επεσήμανε ο εθελοντής Θανάσης Σπυράτος, στη χθεσινή συνέντευξη τύπου, στο Ινστιτούτο Cervantes. Η ιστορία «9 και κάτι το βράδυ», για ένα κατατρυπημένο μικρό παιδί στο σκοτάδι, με ένα φακό μάταια να προσπαθεί να ρίξει φως σε μια φλέβα του, ώστε να γινόταν μετάγγιση, ήταν απλώς ένα από τα συνηθισμένα περιστατικά. Μεταξύ αυτών καταγράφονται: ακρωτηριασμοί οργάνων, φτώχεια, διατροφή από κατάλοιπα ψαριού, σεξ και βία, εξαφανισμοί, βιασμοί και λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Όλα αυτά τα ζητήματα, που θίγουν τόσο τα κείμενα όσο και οι φωτογραφίες της έκθεσης, είναι συναρτήσεις διαπλοκής. Αρκεί να υπενθυμιστεί, η παρατήρηση του Νομπελίστα Mario Vargas Llosa, για το Κονγκό, ότι «Το σεξ εδώ είναι ένας τρόπος για να εξευτελίσουν τον αντίπαλο και να του ρίξουν το ηθικό».

Το χρονικό της αντι-λήθης

Η σειρά Μάρτυρες της Λήθης ξεκίνησε με την υποστήριξη της El País Semanal το 2009 και πήρε τη μορφή έκθεσης για πρώτη φορά πριν από λίγους μήνες στο Ινστιτούτο Θερβάντες στη Μαδρίτη. Η Αθήνα είναι ο τωρινός σταθμός της όπου θα παραμείνει μέχρι τον Οκτώβρη και στη συνέχεια θα «ταξιδέψει» σε άλλα Ινστιτούτα Cervantes ανά τον κόσμο, με επόμενο προγραμματισμένο σταθμό τη Ρώμη.



Εγκαίνια: 06.07.2011, 20.00
Μητροπόλεως 23, Σύνταγμα, 10557, Αθήνα.
Τηλ. 210-3634117, fax: 210-3647233

Ωράριο λειτουργίας:
07-30.07.2011: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00-13.30 και 16.00-20.00
01-31.08.2011: Κλειστό
1-12.09.2011: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00-13.30
12.09-8.10.2011: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00-13.30 και 16.00-20.00. Σάββατο: 10.00-13.30
Είσοδος ελεύθερη
Με τη συνεργασία της εφημερίδας El País.

*αριστερή φωτογραφία: En Nariño, muchas comunidades se ven obligadas a dejar sus hogares y sus tierras, a causa de los enfrentamientos entre el Gobierno y las guerrillas, así como por la acción de los paramilitares y narcotraficantes (κοινότητες υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους, εξαιτίας του πολέμου, σε κυβερνητικούς και αντάρτες, και λόγω του λαθρεμπορίου όπλων και ναρκωτικών).
Colombia, enero de 2010.

δεξιά φωτογραφία: Esta mujer rohinga se movía por las apestosas aguas del mercado de pescados de Cox’s Bazar, en Bangladesh, pidiendo un poco de restos de pescado para su hijo.
Bangladesh y Malasia, septiembre de 2009 (η γυναίκα από τη φυλή ροχίνγκια-μουσουλμανική μειονότητα στη Βιρμανία- αναζητεί υπόλοιπα ψαριού για το παιδί της μέσα σε βρομόνερα. Στη χώρα της, διώκονται από το καθεστώς της στρατιωτικής χούντας).

Το Ευρωπαϊκό Αμάρτημα και η (A)pollonia

Αυτοί οι ηθοποιοί του Krzysztof Warlikowski-ομολογουμένως πολύ καλοί- κάνουν βόλτες με το "magic box" στη δεξίωση της τραγωδίας αυτοπροσώπως. Πολλή κίνηση, κάμερα, πόζα. Τέρμα οι χαρακτήρες και το πάθος επί σκηνής. Αντ' αυτού, βλέπεις τους ηθοποιούς, σκηνοθετημένους σε μια τέχνη που "δεξιώνεται" μεγαλεπήβολα τον εαυτό της: το χτες για το σήμερα, την ιστορία από το μύθο. Τέχνη και Οπτική Αντίληψη. Διόλου τυχαία η μνεία μου στον ομώνυμο τίτλο του βιβλίου, του Rudolf Arnheim, των εκδόσεων Θεμέλιο.

Σήμερα, η "Ευρώπη" το γυρίζει "οικουμενικά". Φυσικά και ζουν, στις μνήμες όλων, το τραύμα, η ιστορία του Ολοκαυτώματος, οι άδικοι θάνατοι. Στόχος, όμως, του Πολωνού σκηνοθέτη Warlikowski είναι να δεις. Αβίαστα, κι άλλο, από την "προβολή" -αυτού που φιλμάρεται ζωντανά, ως ταινία- μέχρι την "επιβολή" -του θεατρικού χρόνου, ενώ δανείζεται αφηγηματικά στοιχεία άλλων τεχνών, ώστε να ξεπερνά τα όρια της θεατρικής συνθήκης και, άρα, της αλήθειας. Αναπτύσσεται μια διαλεκτική αλήθειας-φιλαλήθειας-αληθοφάνειας. Δεν αισθάνεσαι πια, δεν προλαβαίνεις να συμπάσχεις, με μάτια που τρέχουν επί σκηνής, μπροστά-πίσω, εξετάζοντας ελιγμούς από μύθους. Μύθους τραγικούς, με τους οποίους εμείς οι Έλληνες φορτώσαμε την ανθρωπότητα και πλέον, ανήκουν σε όλους, σε λαούς και πολιτισμούς. Ώστε, αυτό που κάποτε ήταν το "αμιγές θεμελιώδες" συντονίζεται στην "πρόσμειξη" του παγκόσμιου σήμερα, ενός βέβαια άλλου χρώματος, με συγκρουσιακό τρόπο. Και τούτο το στοιχείο της σύγκρουσης είναι αναπόφευκτο, διότι, αρχικά τουλάχιστον, αυτά τα δύο-θεμελιώδες και τεχνολογικό υπερθέαμα- δείχνουν ασύμμετρα. Το μεν αθάνατο, το δε εφήμερο.

Ανακύπτει, συνεπώς ενοχλητικό, το διμερές ερώτημα: κατά πόσο "πειράζονται" οι τραγωδίες, κατά πόσο αφαιρούνται οι χαρακτήρες στον ορίζοντα του 2011; Ξεχρεώσαμε, πάμε γι' άλλα; Πάντες, από τον Αγαμέμνονα, την Κλυταιμνήστρα, τον Ορέστη, έως την Άλκηστη και τον Ηρακλή, υπήρξαν ταγμένοι-σύμφωνα με τον Hegel-βλ. Αισθητική, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2010- σε κάποιον "εξατομικευμένο σκοπό". Συνέβαινε, όμως, μόνο οι ίδιοι να αντλούν ζωή και δύναμη, ηδονή και οδύνη συγχρόνως, από αυτόν τον σκοπό, ως μοναδικοί και τερατώδεις, προς την κατάστρωση του σχεδίου, προς τη διαστρωμάτωση του στόχου τους.

Σε αυτήν την παράσταση του Φεστιβάλ Αθηνών, δικαιώνεται η συνθήκη, ότι είναι ένα φεστιβάλ και οφείλει να σου "δείξει" πράγματα, ιδέες, εκδοχές. Τώρα, εκ του αποτελέσματος, και λαμβάνοντας υπόψη τη διάρκεια της παράστασης, σαφώς το όλο εγχείρημα δεν θα έλεγε τίποτε σε Νεπαλέζους και Ουζμπέκους της Ασίας, και για να μην πάω τόσο μακριά, η παράσταση δεν θα "μιλούσε" καν στους γονείς μου. Επειδή έχουν συνδυάσει, το "αισθάνομαι" με το "βλέπω θέατρο". Αντιθέτως εδώ, βλέπεις. Κρίνεις. Συμμετέχεις. Με λίγα λόγια, έχεις λόγο για αυτό που συμβαίνει, επιλέγεις στιγμές και αποσπασματικά, απορρίπτεις άλλες.

Αξιολογείς: την προσθήκη κειμένων-όπως το ειδησεογραφικό κείμενο για τα δελφίνια, στην "Άλκηστη", το οποίο θα μπορούσες να διάβαζες και σε μια εφημερίδα-, την αποσπασματικότητα-συνακόλουθη της φιλοδοξίας του σκηνοθέτη, πολλές τραγωδίες να "ζήσουν" μία και μόνο παράσταση-, τη φυλετική διάκριση και τη θυσιαστική κρίση-με χαρακτηριστική την υπαινικτική αναφορά επί της εξουσίας, ότι ο πόλεμος και ο προστάτης κάνουν τον άντρα δυνατό και εξουσιαστή, απέναντι στη γυναίκα-, την προσήλωση στο φετίχ και στη ναρκισσιστική χρήση του αντικειμένου ως άλλο "εγώ"-οι κούκλες με την έναρξη της παράστασης, τα παραπλήσια φορέματα της Άλκηστης, τα αιχμηρά τακούνια της Κλυταιμνήστρας-, τη βαλκανική διάσταση του κολλάζ και της σύνθεσης-μέσα από τη μουσική και τη σημασία της στην παράσταση-, καθώς και όλη την Ευρωπαϊκή κουλτούρα, ότι το θέατρο είναι σπουδή και εξελίσσεται επάνω στη βάση των νέων τεχνολογιών, υπό το πρίσμα των οποίων ο θεατής δεν είναι αλλά και ούτε εκλαμβάνεται πλέον ο ίδιος. Αντιλαμβάνεται ποικιλοτρόπως.

Μα, ο θεατής είσαι εσύ, όχι μια φιλοσοφική, αφηρημένη ιδέα. Κι έχεις σώμα και δικαίωμα. Δείξε πόσο θέλεις τη συνθήκη, πόσο διψάς για την κατασκευή και το ψέμα, για την τέχνη και την εμμονή στο εγώ. Η ιερότητα των εικόνων αλλά και οι εικόνες της ιερότητας έχουν μια νέα υπόσταση, στο ιερό της παράστασης ή στην παραστατικότητα του ιερού. Έχεις νου και γνώση, κρίνε. Δικαιωματικά ή στοιχηματίζοντας με το διάβολο του παραλόγου, τα γκάλοπ για σένα, σύγχρονε αστέ, ολέ, δείχνουν ότι ζητάς περισσότερο και εντονότερα ένα πράγμα: την έκσταση, σαν να λέμε τον ασκό του Αιόλου, του "ευκίνητου και πολύχρωμου", με τους Ανέμους υπηκόους, πλέοντας σε μια νέα "Αιολία" του 2011 και ακόμη παραπέρα.

Κατανάλωση, χρήμα, σκηνικά ακριβά. Και; Έφυγα στο διάλειμμα, θυσιάζοντας το τέλος, πήγα Σύνταγμα. Συναισθηματικά εμπλεκόμενη εκεί, σαφώς περισσότερο. Μετά το δροσερό κλίμα, Ιρλανδίας, βρέθηκα με μια μάσκα νυκτός, δώρο τουρκικών αερογραμμών, στη μύτη, για να προστατευτώ από δακρυγόνα που έπεφταν βροχή, χωρίς λόγο. Τρομοκρατημένες Γιαπωνέζες έτρεχαν να γλιτώσουν από τη βία της ελληνικής αστυνομίας, έλεος... Αυτό είναι το σημερινό Ευρωπαϊκό αμάρτημα. Κάποτε, όταν η Πολωνία δεν ήταν χώρα ακόμη, βάπτιζαν ένα κορίτσι "Apollonia", για να μνημονεύεται τιμητικά η χώρα "Πολωνία". Με την επινόηση και το λόγο δρούσαν ενάντια στο "συσπειρωμένο" παράλογο του πολέμου. Σήμερα που άρχει το χαοτικό παράλογο των τραπεζών, της εξουσιαστικής βίας για τη βία, ανά την Ευρώπη και τη Μεσόγειο, καταλήξαμε Ευρωπαϊκά φοβικοί μαζί, στο λόγο και στην επινόηση. Η επινόηση επιτρέπεται και "δικαιολογείται", αυστηρώς, σε μια Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Σε παγωμένο χρόνο. "Στέγη" όπως "γη", για να μνημονεύσουμε και τη δημόσια γη, λίγο πριν από τις ιδιωτικοποιήσεις;

*Αύριο Σάββατο 2-7-11 12-16.00μμ παραδίδεται σεμινάριο του σκηνοθέτη με είσοδο 10€, Λεωφ. Συγγρού 107-109, 210-900 5800