Το ξεχασμένο παρελθόν της ΕυρώπηςΗ κοιλάδα του Δούναβη, 5000-3500 π.Χ.
&
Οι σχέσεις της Ελλάδας με τα Βαλκάνια κατά τη Νεολιθική εποχή
«Μεγαλώσαμε Άρη».
Δική σου, Γη
Δική σου, Γη
Επειδή στη μυθολογική ιστορία της Ελλάδας ανέκαθεν η πέτρα είχε έναν καίριο ρόλο. Επειδή, σήμερα, βλέπουμε τις διαμορφώσεις-μεταμορφώσεις της Νεότερης Νεολιθικής, της Χαλκολιθικής ή της Τελικής Νεολιθικής εποχής, μελετώντας, συγκριτικά, διάφορα νεολιθικά αντικείμενα του ξεχασμένου παρελθόντος, όπως είναι τα εξής: χρυσά ανθρωπόμορφα κοσμήματα, «εξωτικά» βραχιόλια από όστρεο σε ρόλο εξουσίας και γοήτρου, πήλινα ειδώλια, αγγεία, σκεύη και χάλκινοι πέλεκες. Επειδή όλα αυτά τα αντικείμενα εκπλήσσουν και προκαλούν τον επισκέπτη της έκθεσης στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, αρχής γενομένης από τα ονόματα των πολιτισμών τους. Οι «Cucuteni», «Hamangia», «Gumelnita» και «Vinča» παραπέμπουν σε αγνοημένες δυνάμεις, που πλέον παρουσιάζονται ολοζώντανες, μέσα από μια συλλογή 200 και άνω νεολιθικών δημιουργημάτων, από 22 μουσεία της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας και της Δημοκρατίας της Μολδαβίας. Σε συνεργασία με αυτούς τους φορείς, το Institute for the Study of the Ancient World του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης ανέλαβε τη διοργάνωση της έκθεσης. Το ευτύχημα, όμως είναι ότι, σε αυτούς τους θησαυρούς, τους 200 και άνω της Διεθνούς Σύμπραξης, έρχονται να προστεθούν άλλοι 90 πλέον, ελληνικής νεολιθικής καταγωγής. Και το δικό μας, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, έβαλε το «λιθαράκι» του…
Γι’ αυτούς τους προαναφερθέντες λόγους, αλλά και για ακόμη εκτενέστερους, ένα πέρα(σ)μα και ακόμη περισσότερα στη διεθνή έκθεση Το ξεχασμένο παρελθόν της Ευρώπης, Η κοιλάδα του Δούναβη, 5000-3500 π.Χ., που φιλοξενείται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή και στο νέο, εμπλουτισμένο τμήμα της, Οι σχέσεις της Ελλάδας με τα Βαλκάνια κατά τη Νεολιθική εποχή, υλοποιημένο σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, είναι αυτό που οφείλει, κάθε άνθρωπος στον εαυτό του. Οφείλει στη συνείδησή του. Από τον αρχαίο μύθο του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, όταν έπεφταν πετραδάκια και γεννιόντουσαν «Έλληνες», άντρες από τη βολή του Δευκαλίωνα και γυναίκες από τη βολή της Πύρρας, καθότι το όνομα «Έλλην» προέρχεται από το «λας», που σημαίνει «πέτρα», μέχρι σήμερα, στη σύγχρονη εποχή, διαπιστώνουμε ότι πέτρες υπάρχουν παντού: νοητά, μέσα σε μεταφορές και παροιμίες, αλλά και φανερά, σε εργαλεία και σκεύη. Δε μένει παρά να ενσκήψουμε σε αυτόν τον διπλό, συμβολικό και ρεαλιστικό, πολιτισμό της πέτρας, ή αλλιώς, σε αυτό το κοινό, κληρονομικό χάρισμα της Ευρώπης, που ακούει στο όνομα «Νεότερη νεολιθική» εποχή και αναφέρεται κυρίως στην 5η και 4η χιλιετία π.Χ., όταν οι κατοικίες ήταν από ξύλο, πηλό και λίθο. Ώστε, λοιπόν, ο Dr, Aleksander Minchev, από το Μουσείο της Βάρνας, στη Βουλγαρία, δίκαια επισήμανε ότι, «η αρχαιολογία σε αντίθεση με την ιστορία μπορεί να σου δώσει μια εντελώς διαφορετική οπτική». Διότι, σκέφτομαι, στην επαφή με ένα «στίγμα» της αρχαιότητας, μοιραία υπάρχει μια επανασύνδεση με το μυστικιστικό και την τελετή του τότε, τη στιγμή που, για παράδειγμα, ένα αγγείο-οικιακό ομοίωμα με 7 ειδώλια διασώθηκε από τις φλόγες και υπερέβη τον κίνδυνο της φωτιάς και του αδιαχώριστου.
Αυτό το αδιαχώριστο και κυκλικό πλέγμα που, σχηματικά, παριστάνεται με μία σπείρα, παρατηρείται να κοσμεί πολλά από τα αντικείμενα της έκθεσης. Όχι τυχαία, ίσως να υποθέσει κάποιος. Διότι, υπάρχουν ερμηνείες για την περίφημη «coincidentia oppositorum», αυτή τη διαβολική σύμπτωση των αντιθέτων και αφορμή να αποδίδεται, ακόμη και στη φωτιά, ένα συμβολικό περιεχόμενο. Σαφώς, αυτή η σύμπτωση των αντιθέτων θυμίζει και Ηράκλειτο. Ειδικότερα, γνωρίζουμε την ερμηνεία του Διογένη του Λαέρτιου, για τον Ηράκλειτο, όπως μας την έχει παραδώσει ο Κώστας Αξελός (Κώστας Αξελός Ο Ηράκλειτος και η Φιλοσοφία, εκδόσεις Εξάντας, μτφρ. Δημήτρης Δημητριάδης, Αθήνα 1974/76), ότι «η φωτιά μετατρέπεται σε νερό και το νερό σε γη, αυτός είναι ο δρόμος που κατεβαίνει στη γέννηση του κόσμου, με τον πόλεμο και τη διχόνοια». Όμως, υπάρχει και ο δρόμος που «ανεβαίνει» προς την εκπύρωση (πυρκαγιά) και την ομόνοια, και αυτός έχει την αντίστροφη πορεία: η γη μετατρέπεται σε νερό και το νερό σε φωτιά. Οι τότε κάτοικοι των Βαλκανίων, λοιπόν, και της κοιλάδας του Δούναβη, έχει διαπιστωθεί ότι έκαιγαν τα σπίτια τους, για να χτίσουν μετέπειτα άλλα, επάνω στις στάχτες των παλιών. Όμως, λαμβάνοντας υπόψη όσα γνωρίζουμε σήμερα, για τη διασύνδεση ανάμεσα στο φυσικό και στο μεταφυσικό, η θεωρία της «Εμπρόθετης Πυρκαγιάς» πάντα ενέχει ένα άλυτο μυστήριο. Όταν η ιστορία γίνεται εμπειρία. Όταν η αρχαιολογία μπορεί και επαναφέρει, ευδαίμονα, τον άνθρωπο σε μια προγονική θέση χωρίς ρόλους. Τότε, όλα μοιάζουν δικά μας.
Σύμφωνα πάλι με τον Αξελό για το νόημα της φιλοσοφίας στον Ηράκλειτο, μέσα από τη φωτιά, που είναι «ένα από τα στοιχεία και ταυτόχρονα το προνομιούχο κοσμικό στοιχείο», εκφράζεται «η ενότητα των αντιθέτων», δηλαδή η ενότητα του γίγνεσθαι. Εφόσον λοιπόν, υπερβαίνουμε την πάλη των αντιθέτων, στο όνομα της ολότητας και του γίγνεσθαι, η σκέψη μας προσανατολίζεται στην ύπαρξη ενός θεμελίου, και κατ’ επέκταση σε μια θεότητα. Γι’ αυτό, στην προσπάθεια αυτή, που «η σκέψη τείνει να μιλήσει για τη θεότητα», από την επιθυμία για τη θεότητα, μετατοπιζόμαστε στην ανάγκη για τη θεολογία.
Μπροστά σε αυτήν την ανάγκη για τη θεολογία, επιστρέφουμε στο μυστικιστικό, στην τελετή, στο αδιευκρίνιστο οίκημα. Τότε, που δεν υπήρχαν ακόμη τα δημόσια κτίρια, ούτε και ευκρινείς ναοί. Εξάλλου, ο «ναός», προέρχεται από το «ναίω», που σημαίνει «κατοικώ». Καθώς λοιπόν ναοί δεν υπήρχαν, προφανώς οι κατοικίες είχαν επωμιστεί και αυτόν το ρόλο, της θρησκευόμενης ζωής, του φόρου τιμής στο Θεό και στο Μεγάλο Πνεύμα. Γι’ αυτό και τα ευθύγραμμα ειδώλια, που βλέπουμε στην έκθεση, σύμφωνα με διάφορες ερμηνείες, μπορεί να είχαν και θρησκευτικό χαρακτήρα, να αφορούσαν στις φάσεις της σελήνης αλλά μπορεί να αξιοποιούνταν και ως παιχνίδια. Ας σημειωθεί ότι, αυτή η στενή συνάφεια ανάμεσα στον αγώνα, στο παιχνίδι και στο ιερό δημιουργούσε μια άρρηκτη, μεταξύ τους, σχέση. Συνεπώς, δεν ενδιαφέρει μόνο το κάθε έκθεμα ξεχωριστά, αλλά ενδιαφέρει ιδωμένο στο σύνολο και μέσα από μια σφαιρική προοπτική, του χάρτη της Ευρώπης.
Σαφώς και στην Ελληνική νεολιθική περίοδο, υπήρξαν καινοτομίες και διαφορές σε σχέση με την ευρύτερη βαλκανική νεολιθική περίοδο. Στις ελληνικές περιοχές γινόταν ευρεία χρήση του αργύρου, αντί του χρυσού, και επίσης, τα ειδώλια δημιουργούνταν σε μικρότερη κλίμακα, ενώ στην πορεία, η ύλη τους ήταν και από μάρμαρο, όπως στην περίπτωση του «Ακρόλιθου». Σχετικά με αυτόν το σχηματικό τύπο, πρόκειται για μια «αυτόνομη ανάπτυξη», όπως τόνισε ο επιμελητής της έκθεσης, Νίκος Παπαδημητρίου. Ακόμη, μεταξύ των άλλων, τέλη της 6ης, αρχές της 5ης χιλιετίας π.Χ., αρχίζει να εντοπίζεται, στη Ροδόπη, η χρήση του γραφίτη, ενώ τότε ανθίζει και η μαύρη στιλβωμένη κεραμική, στη Βόρεια Ελλάδα, και σταματά η πολύγραπτη διακόσμηση. Από τα αντικείμενα της έκθεσης, στο ελληνικό τμήμα, ξεχωρίζει μια κουδουνίστρα της εποχής, από το σπήλαιο της Θεόπετρας των Τρικάλων: είναι ένα πήλινο σχηματοποιημένο ανθρωπόμορφο με βώλους ή χαλίκια στο κοίλο εσωτερικό του. Επίσης, μια άλλη ελληνική καινοτομία –‘μαγκιά’- αφορούσε σε κάποια χάλκινα εγχειρίδια, εντοπισμένα στις Μικροθήβες Μαγνησίας, τα οποία τοποθετούσαν στο ξύλο για το σούβλισμα. Και βέβαια, υπάρχουν ακόμη και σφραγίδες, παρόλο που δεν εντοπίστηκαν ποτέ τα… «σφραγίσματα». Υπολογίζεται ότι με αυτές διακοσμούσαν υφάσματα, ενώ δεν είναι βέβαιο αν έπρατταν ομοίως και για το σώμα. Πάντως, τα οπίσθια των ειδωλίων ήταν διακοσμημένα με ανάλογα σχέδια.
Γενικότερα, από τα εκθέματα του ευρύτερου βαλκανικού τοπίου, κινούν το ενδιαφέρον το πήλινο αγγείο σε σχήμα ανθρώπου που ουρλιάζει, από τον πολιτισμό Banat, στη Barta της Ρουμανίας, και το άλλο ανθρωπόμορφο πήλινο, του πολιτισμού Gumelnita, όπου μια μορφή με τρυπημένα αυτιά –γεγονός που μαρτυρεί ότι φορούσαν σκουλαρίκια- μεταφέρει ένα καλάθι. Όντως η ιστορία των Βαλκανίων υπήρξε πολιτικά έντονη, φορτισμένη. Αυτή η έκθεση, όμως, αναδεικνύει το αυτονόητο, ότι εκτός από την ιστορία της διχόνοιας και του πολέμου, έχει ευδοκιμήσει μια παράλληλη ιστορία, της ομόνοιας και της ειρήνης. Των ανταλλαγών και των κοινών επιρροών. Και τα ειδώλια είχαν τη δική τους ιστορία. Ελπιδοφόρα αυτή τη φορά.
Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Μέγαρο Σταθάτου
Βασ. Σοφίας & Ηροδότου 1
210- 7228321-3
Ωράριο Λειτουργίας
Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 10.00-17.00
Κλειστά τις Τρίτες
Πέμπτη 10.00-20.00 *Ειδικά στις 14.10.2010 και με ελεύθερη είσοδο
Από το Νοέμβριο κάθε Πέμπτη στις 18.00 και κάθε Κυριακή στις 12.00
(με το εισιτήριο εισόδου) παραδίδονται δωρεάν ξεναγήσεις στο κοινό
Μέχρι 10 Ιανουαρίου 2011
Γι’ αυτούς τους προαναφερθέντες λόγους, αλλά και για ακόμη εκτενέστερους, ένα πέρα(σ)μα και ακόμη περισσότερα στη διεθνή έκθεση Το ξεχασμένο παρελθόν της Ευρώπης, Η κοιλάδα του Δούναβη, 5000-3500 π.Χ., που φιλοξενείται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή και στο νέο, εμπλουτισμένο τμήμα της, Οι σχέσεις της Ελλάδας με τα Βαλκάνια κατά τη Νεολιθική εποχή, υλοποιημένο σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, είναι αυτό που οφείλει, κάθε άνθρωπος στον εαυτό του. Οφείλει στη συνείδησή του. Από τον αρχαίο μύθο του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, όταν έπεφταν πετραδάκια και γεννιόντουσαν «Έλληνες», άντρες από τη βολή του Δευκαλίωνα και γυναίκες από τη βολή της Πύρρας, καθότι το όνομα «Έλλην» προέρχεται από το «λας», που σημαίνει «πέτρα», μέχρι σήμερα, στη σύγχρονη εποχή, διαπιστώνουμε ότι πέτρες υπάρχουν παντού: νοητά, μέσα σε μεταφορές και παροιμίες, αλλά και φανερά, σε εργαλεία και σκεύη. Δε μένει παρά να ενσκήψουμε σε αυτόν τον διπλό, συμβολικό και ρεαλιστικό, πολιτισμό της πέτρας, ή αλλιώς, σε αυτό το κοινό, κληρονομικό χάρισμα της Ευρώπης, που ακούει στο όνομα «Νεότερη νεολιθική» εποχή και αναφέρεται κυρίως στην 5η και 4η χιλιετία π.Χ., όταν οι κατοικίες ήταν από ξύλο, πηλό και λίθο. Ώστε, λοιπόν, ο Dr, Aleksander Minchev, από το Μουσείο της Βάρνας, στη Βουλγαρία, δίκαια επισήμανε ότι, «η αρχαιολογία σε αντίθεση με την ιστορία μπορεί να σου δώσει μια εντελώς διαφορετική οπτική». Διότι, σκέφτομαι, στην επαφή με ένα «στίγμα» της αρχαιότητας, μοιραία υπάρχει μια επανασύνδεση με το μυστικιστικό και την τελετή του τότε, τη στιγμή που, για παράδειγμα, ένα αγγείο-οικιακό ομοίωμα με 7 ειδώλια διασώθηκε από τις φλόγες και υπερέβη τον κίνδυνο της φωτιάς και του αδιαχώριστου.
Αυτό το αδιαχώριστο και κυκλικό πλέγμα που, σχηματικά, παριστάνεται με μία σπείρα, παρατηρείται να κοσμεί πολλά από τα αντικείμενα της έκθεσης. Όχι τυχαία, ίσως να υποθέσει κάποιος. Διότι, υπάρχουν ερμηνείες για την περίφημη «coincidentia oppositorum», αυτή τη διαβολική σύμπτωση των αντιθέτων και αφορμή να αποδίδεται, ακόμη και στη φωτιά, ένα συμβολικό περιεχόμενο. Σαφώς, αυτή η σύμπτωση των αντιθέτων θυμίζει και Ηράκλειτο. Ειδικότερα, γνωρίζουμε την ερμηνεία του Διογένη του Λαέρτιου, για τον Ηράκλειτο, όπως μας την έχει παραδώσει ο Κώστας Αξελός (Κώστας Αξελός Ο Ηράκλειτος και η Φιλοσοφία, εκδόσεις Εξάντας, μτφρ. Δημήτρης Δημητριάδης, Αθήνα 1974/76), ότι «η φωτιά μετατρέπεται σε νερό και το νερό σε γη, αυτός είναι ο δρόμος που κατεβαίνει στη γέννηση του κόσμου, με τον πόλεμο και τη διχόνοια». Όμως, υπάρχει και ο δρόμος που «ανεβαίνει» προς την εκπύρωση (πυρκαγιά) και την ομόνοια, και αυτός έχει την αντίστροφη πορεία: η γη μετατρέπεται σε νερό και το νερό σε φωτιά. Οι τότε κάτοικοι των Βαλκανίων, λοιπόν, και της κοιλάδας του Δούναβη, έχει διαπιστωθεί ότι έκαιγαν τα σπίτια τους, για να χτίσουν μετέπειτα άλλα, επάνω στις στάχτες των παλιών. Όμως, λαμβάνοντας υπόψη όσα γνωρίζουμε σήμερα, για τη διασύνδεση ανάμεσα στο φυσικό και στο μεταφυσικό, η θεωρία της «Εμπρόθετης Πυρκαγιάς» πάντα ενέχει ένα άλυτο μυστήριο. Όταν η ιστορία γίνεται εμπειρία. Όταν η αρχαιολογία μπορεί και επαναφέρει, ευδαίμονα, τον άνθρωπο σε μια προγονική θέση χωρίς ρόλους. Τότε, όλα μοιάζουν δικά μας.
Σύμφωνα πάλι με τον Αξελό για το νόημα της φιλοσοφίας στον Ηράκλειτο, μέσα από τη φωτιά, που είναι «ένα από τα στοιχεία και ταυτόχρονα το προνομιούχο κοσμικό στοιχείο», εκφράζεται «η ενότητα των αντιθέτων», δηλαδή η ενότητα του γίγνεσθαι. Εφόσον λοιπόν, υπερβαίνουμε την πάλη των αντιθέτων, στο όνομα της ολότητας και του γίγνεσθαι, η σκέψη μας προσανατολίζεται στην ύπαρξη ενός θεμελίου, και κατ’ επέκταση σε μια θεότητα. Γι’ αυτό, στην προσπάθεια αυτή, που «η σκέψη τείνει να μιλήσει για τη θεότητα», από την επιθυμία για τη θεότητα, μετατοπιζόμαστε στην ανάγκη για τη θεολογία.
Μπροστά σε αυτήν την ανάγκη για τη θεολογία, επιστρέφουμε στο μυστικιστικό, στην τελετή, στο αδιευκρίνιστο οίκημα. Τότε, που δεν υπήρχαν ακόμη τα δημόσια κτίρια, ούτε και ευκρινείς ναοί. Εξάλλου, ο «ναός», προέρχεται από το «ναίω», που σημαίνει «κατοικώ». Καθώς λοιπόν ναοί δεν υπήρχαν, προφανώς οι κατοικίες είχαν επωμιστεί και αυτόν το ρόλο, της θρησκευόμενης ζωής, του φόρου τιμής στο Θεό και στο Μεγάλο Πνεύμα. Γι’ αυτό και τα ευθύγραμμα ειδώλια, που βλέπουμε στην έκθεση, σύμφωνα με διάφορες ερμηνείες, μπορεί να είχαν και θρησκευτικό χαρακτήρα, να αφορούσαν στις φάσεις της σελήνης αλλά μπορεί να αξιοποιούνταν και ως παιχνίδια. Ας σημειωθεί ότι, αυτή η στενή συνάφεια ανάμεσα στον αγώνα, στο παιχνίδι και στο ιερό δημιουργούσε μια άρρηκτη, μεταξύ τους, σχέση. Συνεπώς, δεν ενδιαφέρει μόνο το κάθε έκθεμα ξεχωριστά, αλλά ενδιαφέρει ιδωμένο στο σύνολο και μέσα από μια σφαιρική προοπτική, του χάρτη της Ευρώπης.
Σαφώς και στην Ελληνική νεολιθική περίοδο, υπήρξαν καινοτομίες και διαφορές σε σχέση με την ευρύτερη βαλκανική νεολιθική περίοδο. Στις ελληνικές περιοχές γινόταν ευρεία χρήση του αργύρου, αντί του χρυσού, και επίσης, τα ειδώλια δημιουργούνταν σε μικρότερη κλίμακα, ενώ στην πορεία, η ύλη τους ήταν και από μάρμαρο, όπως στην περίπτωση του «Ακρόλιθου». Σχετικά με αυτόν το σχηματικό τύπο, πρόκειται για μια «αυτόνομη ανάπτυξη», όπως τόνισε ο επιμελητής της έκθεσης, Νίκος Παπαδημητρίου. Ακόμη, μεταξύ των άλλων, τέλη της 6ης, αρχές της 5ης χιλιετίας π.Χ., αρχίζει να εντοπίζεται, στη Ροδόπη, η χρήση του γραφίτη, ενώ τότε ανθίζει και η μαύρη στιλβωμένη κεραμική, στη Βόρεια Ελλάδα, και σταματά η πολύγραπτη διακόσμηση. Από τα αντικείμενα της έκθεσης, στο ελληνικό τμήμα, ξεχωρίζει μια κουδουνίστρα της εποχής, από το σπήλαιο της Θεόπετρας των Τρικάλων: είναι ένα πήλινο σχηματοποιημένο ανθρωπόμορφο με βώλους ή χαλίκια στο κοίλο εσωτερικό του. Επίσης, μια άλλη ελληνική καινοτομία –‘μαγκιά’- αφορούσε σε κάποια χάλκινα εγχειρίδια, εντοπισμένα στις Μικροθήβες Μαγνησίας, τα οποία τοποθετούσαν στο ξύλο για το σούβλισμα. Και βέβαια, υπάρχουν ακόμη και σφραγίδες, παρόλο που δεν εντοπίστηκαν ποτέ τα… «σφραγίσματα». Υπολογίζεται ότι με αυτές διακοσμούσαν υφάσματα, ενώ δεν είναι βέβαιο αν έπρατταν ομοίως και για το σώμα. Πάντως, τα οπίσθια των ειδωλίων ήταν διακοσμημένα με ανάλογα σχέδια.
Γενικότερα, από τα εκθέματα του ευρύτερου βαλκανικού τοπίου, κινούν το ενδιαφέρον το πήλινο αγγείο σε σχήμα ανθρώπου που ουρλιάζει, από τον πολιτισμό Banat, στη Barta της Ρουμανίας, και το άλλο ανθρωπόμορφο πήλινο, του πολιτισμού Gumelnita, όπου μια μορφή με τρυπημένα αυτιά –γεγονός που μαρτυρεί ότι φορούσαν σκουλαρίκια- μεταφέρει ένα καλάθι. Όντως η ιστορία των Βαλκανίων υπήρξε πολιτικά έντονη, φορτισμένη. Αυτή η έκθεση, όμως, αναδεικνύει το αυτονόητο, ότι εκτός από την ιστορία της διχόνοιας και του πολέμου, έχει ευδοκιμήσει μια παράλληλη ιστορία, της ομόνοιας και της ειρήνης. Των ανταλλαγών και των κοινών επιρροών. Και τα ειδώλια είχαν τη δική τους ιστορία. Ελπιδοφόρα αυτή τη φορά.
Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Μέγαρο Σταθάτου
Βασ. Σοφίας & Ηροδότου 1
210- 7228321-3
Ωράριο Λειτουργίας
Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 10.00-17.00
Κλειστά τις Τρίτες
Πέμπτη 10.00-20.00 *Ειδικά στις 14.10.2010 και με ελεύθερη είσοδο
Από το Νοέμβριο κάθε Πέμπτη στις 18.00 και κάθε Κυριακή στις 12.00
(με το εισιτήριο εισόδου) παραδίδονται δωρεάν ξεναγήσεις στο κοινό
Μέχρι 10 Ιανουαρίου 2011
Posts
No comments:
Post a Comment