Τα κορίτσια δεν πρέπει να παίζουν ποδόσφαιρο...

Τα κορίτσια δεν πρέπει να παίζουν ποδόσφαιρο

Στη βιβλιοθήκη του Cervantes της Αθήνας γίνεσαι μέλος για ένα χρόνο με 20€ ή με 10€ αν έχεις φοιτητική ιδιότητα. Και, κάθε φορά, υπάρχει πάντα ένα βιβλίο να σε περιμένει στο ράφι. Πρώτη ημέρα των εκπτώσεων, με απορρόφησε ένα θεατρικό κείμενο για τη ροή, τη μίξη θεμάτων και ρόλων, αλλά και χάρη στην εύστοχη μετάφρασή του, της Μαρίας Χατζηεμμανουήλ και του Δημήτρη Ψαρρά.

Ο τίτλος του θεατρικού είναι Τα κορίτσια δεν πρέπει να παίζουν ποδόσφαιρο της Ισπανίδας Marta Buchaca. Δεν είναι το θέμα του κειμένου, ότι τρεις άνθρωποι, άγνωστοι μεταξύ τους, αρχίζουν να συνδέουν το νήμα των ζωών τους σε έναν θάλαμο νοσοκομείου, ύστερα από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, αυτό που καθηλώνει τον αναγνώστη-θεατή. Είναι το μοντάζ του υλικού της Buchaca που σε κάνει να την προσέξεις· η διαδοχή των θεμάτων-ερωτημάτων σε κάνει να αξιολογήσεις τον τρόπο με τον οποίο σε φέρνει ενώπιον της θεατρικής αγωνίας, ενόσω κινείται στα όρια της υπόνοιας, δημιουργώντας συνεκδοχές, ώστε το ‘‘είδος’’ να ανταμώσει το ‘‘γένος’’.

Αυτό το είδος, το σύγχρονο θεατρικό έργο, αφορά στο γένος, στους κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς, από τη στιγμή που θίγονται τα θέματα της σεξουαλικής κακοποίησης, της παιδεραστίας, της μονογονεϊκής οικογένειας, της επικοινωνίας με τον άλλο ως τρίτο αλλά και της διατομικής, απρόσκοπτης επαφής του «εγώ» με το «εσύ», σε σχέση με τις παραμέτρους της μέριμνας και της διαπαιδαγώγησης από και προς τους γονείς. Σαφώς και όλα αυτά τα θέματα συνδέονται και αναπτύσσουν διάλογο με τα στερεότυπα, την ξενοφοβία και τον «καβουκισμό» της σύγχρονης κοινωνίας, φαινόμενα που εξαπλώνονται αναντίρρητα σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.

Στα κορίτσια δεν πρέπει να παίζουν ποδόσφαιρο, τα τρία πρόσωπα που περιμένουν στο θάλαμο του νοσοκομείου είναι: η μητέρα, η Σάρα και ο Τόνυ. Ο Τόνυ εμφανίζεται μετά τη μητέρα και τη Σάρα. Τα αντίστοιχα τρία πρόσωπα που νοσηλεύονται είναι η κόρη Άννα-της μητέρας-, ο πατέρας-της Σάρα- και η Λύδια, φίλη του Τόνυ. Το γεγονός είναι το ατύχημα, άρα φυσικό είναι η πρώτη ατάκα να έρχεται μέσα από την κοινότοπη ερώτηση: «πώς είναι;», η οποία γίνεται το ελατήριο της συνομιλίας, ανάμεσα στη μητέρα και τη Σάρα. Ευθύς εξαρχής, λοιπόν, τίθεται η υπόνοια της παιδεραστίας, και ως εκ τούτου το διακύβευμα της ηθικής είναι το πρώτο ζήτημα που μένει ανοικτό χαρτί. Για αυτό, το πρώτο ερώτημα-θέμα, που ανοίγει ο διάλογος της μητέρας και της Σάρα, είναι από πού γνωρίζονται η κόρη-Άννα-ασθενής και ο πατέρας της Σάρα.

Ωστόσο, η Buchaca ξέρει πολύ καλά τι γράφει. Η φράση «Τα κορίτσια δεν πρέπει να παίζουν ποδόσφαιρο» είναι αφετηρία και προορισμός συγχρόνως. Αποδομώντας τα υλικά-λέξεις της, το επιτακτικό και απαγορευτικό «δεν πρέπει» από το αναντίλεκτα βιολογικό και αναγκαίο «παίζω», βλέπουμε πώς γράφει την εξίσωση της αντίθεσης ανάμεσα στο κοινωνικό και έμφυλο, από το ένα σκέλος, και στο βιολογικό και αδιαίρετο, από το άλλο. Ο τίτλος-φράση είναι το κλειδί που θα μείνει στο χέρι της συγγραφέως μέχρι το τέλος του κειμένου, όπου και θα αποκαλυφθεί πλήρως στους αναγνώστες-θεατές της.

Μόλις η συνομιλία μητέρας και Σάρα δείξει τους χαρακτήρες και δημιουργηθεί μια κατάσταση, έρχεται ο τρίτος παράγοντας. Είναι, αφενός, η κοπέλα χωρίς συγγενή ακόμη, και αφετέρου, ο Τόνυ. Αυτός επίσης θα έχει, μέχρι το τέλος, -εκτός από διαμεσολαβητικό-, βασικό ρόλο στο έργο. Και τούτο, διότι στο τέλος θα συμβεί η ανατροπή, το έδαφος της οποίας όμως η συγγραφέας έχει προοικονομήσει μέσα από μία φράση του Τόνυ στη μητέρα «Τι φοβάσαι πως θα σου κάνω;». Ώστε, η ανατροπή δεν είναι ανατροπή εν τέλει αλλά είναι η επιβεβαίωση της υπόνοιας για την ανατροπή. Η ανατρεπτική τροπή είναι, επομένως, το ένδυμα της υπόνοιας. Κυοφορεί το επικείμενο να συμβεί· το λανθάνον.

Όταν και ο Τόνυ προστεθεί στο σώμα του κειμένου, έχοντας πάρει τη θέση του, έρχεται το δεδομένο, ότι το αμάξι του ατυχήματος ήταν ένα. Κατά συνέπεια, και οι τρεις είχαν κάποια σχέση μεταξύ τους. Και εφόσον, το ερώτημα «από πού γνωρίζονται», αρχίζει να απαντάται εν μέρει, σαν να περιστρέφεις τον καθρέφτη για να δεις κάθε φορά και ένα σπυρί σου πιο λεπτομερώς, εφόσον το «πού γνωρίστηκαν» έχει τουλάχιστον μία πιθανή απάντηση σε χρόνο διαρκείας, ότι γνωρίζονταν τότε στο αμάξι, έπειτα έρχεται να προστεθεί το πιο καίριο ερώτημα: «γιατί δε μιλάει η μικρή στη μάνα της;». Αυτό κλείνει το έργο. Και κουμπώνει, σε ένα επίπεδο βαθιάς γνώσης για τη δύναμη των σχεσιακών άλλων στις ζωές μας, με την παράλληλη σχέση της Σάρα και του πατέρα της. Και, αυτήν τη σχέση, προτού μας εκθέσει το κενό της, η συγγραφέας την έχει δείξει μέσα από ένα τηλεφώνημα της Σάρα προς τη μητέρα της. Ο πατέρας της ήταν, βάσει του κειμένου, αυτός που αναπλήρωνε, αυτός που αναζητούσε το χαμένο χρόνο. Παράλληλα, και η μικρή Άννα αναπλήρωνε το χρόνο που δεν είχε με τη μητέρα της. Το παράπονο της μητέρας «Ήθελα να το κάνω σωστά…» βρίσκει απήχηση στη Σάρα, στο τέλος του έργου, καθώς προκύπτει μέσα από το κείμενο ότι οι άνθρωποι σφάλλουν σε αυτά τα κοινά θέματα-ερωτήματα ζωής, την ίδια στιγμή που είναι απόμακροι ή ξενόφοβοι, ενώ δεν θα έπρεπε.

Η Σάρα είναι η συνδετική γραμμή για όλα τα πρόσωπα, αυτή που αποκαλύπτει και επαληθεύει την υπόνοια, διότι είναι αυτή που ακούει, και άρα, κατά τον Λακάν, «απολαμβάνει» τις φωνές των άλλων ως «δώρα» για εκείνη. Η Σάρα είναι η ικανή, λοιπόν, να αντέξει τη ζωή. Να γίνει αυτό που είναι.     

Χάρηκα πολύ που οι εκδόσεις Άπαρσις-Μυκηνών 9, Κεραμεικός, 210 34 55226- έχουν νέες προτάσεις. Και ακόμη πιο πολύ ελπίζω στην παράσταση που σύντομα θα ανεβεί στο Βρυσάκι από τις 28 Ιανουαρίου.

Κείμενο: Marta Buchaca
Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ - Δημήτρης Ψαρράς
Σκηνοθεσία: Χρήστος Στρέπκος
Σκηνικά: Αριστοτέλης Καρανάνος- Αλεξάνδρα Σιάφκου
Ντέπυ Πάγκα
Νατάσσα Νταϊλιάνη
Διονύσης Κλάδης

Info

Χώρος Τέχνης και Δράσης, Βρυσάκι, Βρυσακίου 17, Πλάκα

Ημερομηνία

Από 28 Ιανουαρίου κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00

Πληροφορίες

Τηλ.: 210 32 10 179

Τιμές εισιτηρίων

Γενική Είσοδος: 10 ευρώ
Μειωμένο: 5 ευρώ