Σκύλος ή τσίτα;

Να μη λες ότι σε δάγκωσε σκύλος στο Σύνταγμα, αλλά τσίτα στην Αφρική, με συμβούλεψαν. Και γελώντας, στο αιφνίδιο άκουσμα της πρότασης, μοιάζει να επαληθεύεται η επιδεικτική τάση καιρών φιδίσιων, το οικείο να αίρεται από το ανοίκειο, για λίγο drama queen και σασπένς. Όπου βλέπεις σκύλος, είναι σκύλος αλλά όπου βλέπεις Σύνταγμα, είναι: το σιντριβάνι, η Βουλή, αναδρομικά, το πρώτο Σύνταγμα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, τα μάρμαρα, οι ανοιχτές συναυλίες... Πίσω από ένα όνομα, που έχει και την χαρακτηριστική τοπική πρωτοκαθεδρία, ως ομώνυμη πλατεία- από τα ραντεβού μέχρι το ασύρματο ίντερνετ-, όλη η αμφίσημη ιστορία, των ελληνικών νόμων και των αντινομιών τους, αποκτά υπόσταση. Σάρκα και οστά, όπως απευθείας σάρκα στο στόμα βούτηξε και ο κόπρος του Συντάγματος. Νεύρα στην τσίτα, ουλές από σκύλο. Της αφοσίωσης, αφού το μάτι στο σαλόνι, πριβέ, όλο εκεί πέφτει. Μπλουμ.

Και όμως. Στο Ουζμπεκιστάν, δεν υπήρξε καμία δήλωση συμπόνιας προς τιμήν του πεντάστερου, του ποδιού μου με τα πέντε πλέον κακάδια. Ακόμη και εκεί που μια μερίδα πατάτες στοιχίζει ελάχιστα –πόσο; 30 λεπτά;- ξέρουν. «Γες, γκρις, μπιγκ πρόμπλεμ νάου», μου είπε μια Ουζμπέκα που ήθελε να πουλήσει τα φουλάρια της αλλά σε τιμή σουμ (ένα ευρώ είναι περίπου 2.500 σουμ), συμφέρουσα. Φτάσαμε να μας συμπονούν λαοί στα βάθη της Ασίας. Και καθώς, στη νοηματική, το ακρώνυμο ΠΑΣΟΚ, εκφράζεται με τη μία παλάμη να ανεβαίνει, όπως ο ήλιος, τώρα μάλλον η παλάμη θα πρέπει να κατεβαίνει, ήταν το ομόφωνο σχόλιο των Βολιωτών συμμαθητών στο μάθημα. Προφανώς, το χιούμορ Μαγνησίας πάει παντού.

Ευθύνη βέβαια, στο μοίρασμα της επίδειξης, ας αποδίδεται και στους διαχειριστές του τηλεοπτικού χρόνου. Διαβάζω, για παράδειγμα, ότι κλείνει το θεατρικό μουσείο. Αντί να γίνει μια κινητοποίηση γι’ αυτό, και μέσα από τα δελτία ειδήσεων, οι τηλεθεατές μαθαίνουμε για τις ύβρεις στη βουλή και για χαλαρές διαφωνίες περί εκλογών του τύπου «δε νομίζω daddy». Μήπως αυτό που δεν είναι εθνικό, στην Ελλάδα δεν έχει μέλλον; Μήπως το θεατρικό μουσείο πρέπει να μετονομαστεί σε εθνικό θεατρικό μουσείο- αφού είναι και το μοναδικό στο είδος του- για να δει μια «άσπρη» μέρα και να βρει καλύτερη, φρέσκια στέγη; Αναρωτιέμαι.

Στη βάση αυτής της από κοινού πορείας, του Συντάγματος και του εθνικού φρονήματος, αποτελεί τιμή να σε δαγκώσει κόπρος εθνικός και αγνώστου πατρός, αντί για τσίτα. Όταν ακούει τους «Κωλοέλληνες» του Σαββόπουλου, η ξεναγός συνεργάτις, που φωνάζαμε Νάζι, δεν ξέρω τι θα σκέφτεται, τι θα φαντάζεται. Πάντα αφήνω κάτι από Ελλάδα, σε ανθρώπους που γνωρίζω και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα χανόμαστε, κι ας μην ξέρουν ελληνικά. Είναι η θέληση; Πιθανόν.

«Ο γνώμονας της θέλησης να είναι η αρχή καθολικής νομοθεσίας», αυτό μας διατάζει να στοχαστούμε, ο ηθικός νόμος. Εκδοχές του Νόμου, Kant, Sade, Kafka, από τις εκδόσεις Πλέθρον, της Μυρτώς Ρήγου. Αριστοτεχνική γραφή, συμπυκνωμένη, που προήλθε ως «απόσταγμα» εξαετούς έρευνας. Διαβάζω ξανά, διαβάζω περισσότερο. Και σκέφτομαι: θα έρθει τώρα, το πρωτάκι της σχολής, που παπαγάλισε κουτσά στραβά, με το νέο νόμο «παιδείας», να αξιολογήσει μια αντίστοιχη πένα; Οι φοιτητές του ΕΜΜΕ πάσχαμε από το κτιριακό, δεν είχαμε λόγους, να αμφισβητούμε τους καθηγητές μας. Εθελοτυφλούν στο υπουργείο παιδείας, νομίζω.

Κι ενώ τόσα μονόλεπτα υπάρχουν στην ελληνική τηλεόραση –του αυτοκινήτου, των γκολ, του καιρού- το παραμυθάκι της καταιγίδας αποκλειστικά στον ant1-, ας γίνει και ένα μονόλεπτο βιβλίου. Ένα λεπτό για το βιβλίο, σε καθημερινή βάση, στα δελτία ειδήσεων. Κάτι θα μπορούσε να προσφέρει. Ένα λεπτό ανάγνωσης, για ένα βιβλίο.

Και ο Βέγγος φυσικά δεν θα ήθελε να κλείσει το θεατρικό μουσείο. Το κράτος και η πολιτεία τιμούν τους καλλιτέχνες όταν εγγυώνται για τη διασφάλιση της πολιτισμικής κληρονομιάς, όταν υπόσχονται μέσα από τη θωράκιση των θεσμών. Εκεί έγκειται η σημασία της δημόσιας δαπάνης, για να μην γίνεται happening. Δημόσια δαπάνη για να θωρακίζονται θέατρα και ιδρύματα, όπως είναι τα Πανεπιστήμια και η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Αλλιώς η κοινωνία πληρώνει το τίμημα της αστοχίας.