Christian Petzold: Έξυπνος και πνευματώδης

Συνέντευξη, μετάφραση από τα αγγλικά και επιμέλεια

30 λεπτά πριν από την Avant Premiere της ταινίας ‘‘Yella’’ στον κινηματογράφο ‘‘Απόλλων’’ στις 16.01.2008 συναντήθηκα με το σκηνοθέτη Christian Petzold στο καφέ του ξενοδοχείου Esperia Hotel. Αν και μικρή, η συνέντευξη που μου παραχώρησε, με χαροποίησε ιδιαίτερα, όπως και ο δυνατός espresso του Esperia.

Ποια ερώτηση δεν συμπαθείτε κ. Petzold;

Σε ό,τι αφορά το κοινό, κάποιοι που αναλαμβάνουν το ρόλο agent provocateur ρωτούν συνεχώς ποιο είναι το θέμα της ταινίας και αυτή είναι η ερώτηση που πάντα μισώ.

Διότι κάθε ταινία ερμηνεύεται με ποικίλους τρόπους. Εσείς πότε αποφασίσατε να ακολουθήσετε το επάγγελμα του σκηνοθέτη;

Δεν ήταν αμιγώς απόφαση αλλά ένα συμβάν που με οδήγησε προς τη σκηνοθεσία . Όταν ήμουν 15 ετών διάβασα από ένα βιβλίο το διάλογο Τρυφώ και Χίτσκοκ, έναν διάλογο με άρωμα φιλοσοφίας, σαν να συνομιλούσαν ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης. Στη Δυτική Γερμανία, σε μια μικρή πόλη όπου μεγάλωσα, σινεμά δεν υπήρχε, γνώριζα τις ταινίες του Χίτσκοκ από την τηλεόραση ώστε όταν 15 ημέρες αργότερα έμαθα για το αναδρομικό αφιέρωμα Χίτσκοκ στην Κολωνία, σχεδόν κάθε απόγευμα ήμουν εκεί. Και τότε το πάθος για το σινεμά αρχίζει.

Και από τότε το μυστήριο εισβάλλει στη ζωή και τις ταινίες σας.

Η αλήθεια είναι πως πολλές ώρες διάβαζα στη βιβλιοθήκη. Με ενδιέφερε και η λογοτεχνία, ειδικότερα οι ιστορίες μυστηρίου σε συνέχειες, που κατά παράδοση λατρεύουμε εμείς οι Γερμανοί. Ήθελα να μάθω περισσότερα γι’ αυτές τις ιστορίες.

Δε σκεφτήκατε ωστόσο να γράψετε ένα σενάριο βασισμένο σε ένα λογοτεχνικό έργο.

Μια φορά δοκίμασα, ξεκίνησα ένα σενάριο βασισμένο σε μυθιστόρημα αλλά δεν συνέχισα. Αφορούσε ένα βιβλίο εξπρεσιονιστή συγγραφέα που μου αρέσει αν και κανείς δεν τον ξέρει, κάποιου Χάουζερ, αλλά το σταμάτησα χωρίς να ξέρω γιατί, ίσως επειδή θεώρησα πιο ενδιαφέρον να διαβάζεται το ίδιο το βιβλίο από το να γίνεται η λογοτεχνία κινηματογράφος.

Στα έργα σας οι χαρακτήρες δεν είναι εγκαταστημένοι κάπου, ενώ επίσης υπάρχει και το στοιχείο της απειλής. Πώς το ερμηνεύετε αυτό;

Πιστεύω ότι η απειλή αναφορικά συνδέεται με όσα επακολούθησαν μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, συνδέεται με τα γεγονότα που ώθησαν τον κόσμο να τρέπεται σε φυγή. Στη Γερμανία η απειλή συνδέεται με την έννοια του τραύματος. Ωστόσο, στον κινηματογράφο έχει και ενδιαφέρον ο χαρακτήρας που είναι σε κίνηση. Πριν από κάθε έργο, με σκοπό να βρω τους χαρακτήρες, κάνω πρώτα έρευνα και στη συνέχεια δουλεύω με τη φαντασία, ώστε αυτή να προκύψει από τα γεγονότα που θα έχω ερευνήσει. Στις περισσότερες ταινίες κάνω και το σενάριο, είναι καλύτερο από το να πρέπει μετά να αλλάξω τη σκέψη κάποιου.

Όσον αφορά τους σπόνσορες στις ταινίες, ποια είναι η γνώμη σας;

Δεν έχω σπόνσορες επειδή συνήθως ζητούν αντάλλαγμα και δεν θέλω να είμαι αναγκασμένος να τους δώσω κάτι, αυτό είναι διαφήμιση.

Πολλοί βρίσκουν ομοιότητες στα έργα σας με τις ταινίες του Φασμπίντερ. Ποια η γνώμη σας;

Μου αρέσουν οι ταινίες του αλλά επηρεασμένος είμαι από τον Χίτσκοκ, τον Χοκς, τον Αντονιόνι.

Ποιο είναι το μότο σας στη ζωή;

Μην κλαις. Δούλεψε.

Ξεχωρίζετε κάποια από τις ταινίες σας;

Την εσωτερική ασφάλεια (στα αγγλικά έχει μεταφραστεί ως ‘‘the state I am in’’). Έχω την καλύτερη ανάμνηση από αυτήν την ταινία. Είναι πιο έξυπνη από μένα.

Σχετικά με αυτό που μου λέτε τώρα, ο συγγραφέας Μίλοραντ Πάβιτς έχει δηλώσει σε συνέντευξή του ότι τα βιβλία του πρέπει να είναι πιο έξυπνα από εκείνον.

Ναι, είναι το ίδιο. Πρέπει να σε ξεπερνά το έργο σου. Το κοινό δεν είναι η αγορά, είναι θεατές που περιμένουν να δουν τη σκέψη σου κι εσύ πρέπει να νιώθεις μέλος του κοινού για να το πετύχεις.