8.10.09

Andy Warhol: Simply Byzantine?

Β. Σοφίας 22: Μέχρι τις 10 Ιανουαρίου του 2010, πρόκειται να διαρκέσει η έκθεση Andy Warhol/ Icon: η δημιουργία της εικόνας, που διοργανώνεται από τα Πότνια Θηρών, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, χρόνος αρκετός για να υποψιαστεί, να δει και να μάθει το κοινό, ότι ο Andy Warhol της ποπ αρτ είχε επιρροές από τη Βυζαντινή ζωγραφική.
Ειδικότερα, η επανάληψη της εικόνας έως την τυποποίησή της, η απουσία του βάθους και της προοπτικής, αλλά και ο συμβολισμός των χρωμάτων είναι μερικά από τα στοιχεία που, όπως αναφέρει και ο διευθυντής του Β.Χ.Μ., Δημήτριος Κωνστάντιος, δείχνουν τη βυζαντινή επιρροή στα έργα του Andy Warhol (1928-1987). Επιπλέον, το γεγονός της θρησκευόμενης πλευράς του καλλιτέχνη ερμηνεύεται με γνώμονα τη σλαβική καταγωγή και την καθολική ανατροφή του, όταν ήταν παιδί στο Πίτσμπουργκ, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, και επισκεπτόταν τη βυζαντινή καθολική εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου. Ώστε, γενικότερα, η αλληγορία της μελαγχολίας, η οποία απεικονίζεται σε πολλές από τις εικόνες/ προσωπογραφίες διασήμων – Jackie, Joseph Beuys, Diane Keaton-, ειδικά στο χώρο του Β.Χ.Μ, αποκτά μια νέα προοπτική. Και η προοπτική δεν είναι παρά μια διάκριση κινήτρων και δυνατοτήτων.

Αν, κάποτε, η φαντασία, η πηγή των κινήτρων, ήταν σημαντική– εξ ου και το σύνθημα της Βουλής των Εφήβων ‘‘η φαντασία στην εξουσία’’- σήμερα, η ανταρσία της φαντασίας έρχεται να την ξεπεράσει. Ανταρσία μπορεί να είναι η απόπειρα του βλέμματος να σβήνει απαλά στις γωνίες που το αγγίζουν, και, εφόσον οι γωνίες σχηματίζονται μέσα από τις τομές των ευθειών, τότε η μάχη του βλέμματος να κρατηθεί από ένα φως, προτού σβήσει, δεν αφορά παρά στη διακειμενικότητα του αντικειμένου-στόχου και στη συνομιλία του με το ευρύτερο πλαίσιο αναφοράς, στο οποίο ανήκει. Ώστε οι δυνατότητες του καλλιτεχνικού αντικειμένου να είναι πολλαπλές και…εκτινασσόμενες, σε σύγκριση με τα, πιο καθορισμένα, κίνητρα, που οδήγησαν στη δημιουργία του αντικειμένου.

Όπως χαρακτηριστικά εξήγησε και ο διευθυντής του, ο κ. Δημήτριος Κωνστάντιος, το Βυζαντινό Χριστιανικό μουσείο, με την έκθεση του Andy Warhol, σε τρεις αίθουσες, που φέρουν τους τίτλους ‘‘Αληθοφάνεια’’, ‘‘Εικόνα’’ και ‘‘Αναπαράσταση’’ αντίστοιχα, προτείνει: ένα ‘‘πέρασμα από τη θέωση στην απο-θέωση’’. Στα 26, συνολικά, έργα της έκθεσης, αυτό που χωρίζει τη θέωση από την αποθέωση είναι το στοιχείο της ειρωνείας. Μάο, Λάιζα Μινέλι και Νταϊάνα είναι μερικά από τα αποθεωμένα ινδάλματα που βλέπουμε. Τελικά, δεν πρόκειται παρά για ένα πέταγμα πίσω μπρος στο χρόνο ώστε να θυμηθούμε: ποιοι είμαστε, ποια είναι η σχέση μας με τα είδωλα και σε ποιον ‘‘ρεαλιστικό’’ κόσμο έχουμε συνηθίσει να ζούμε. Κοιτάζουμε πάντα αυτό που βλέπουμε ή μήπως μας συνεπαίρνει αυτό που θέλουμε να βλέπουμε, ακόμη και όταν το στερούμαστε;

Ο άνθρωπος που προσπαθούσε να κάνει όλους τους ανθρώπους να φαίνονται όμορφοι, ο Andy Warhol, το όνομα του οποίου συνδέθηκε όσο κανένα άλλο με τις διαφημιστικές καμπάνιες, με φήμη και εκκεντρικότητα, - αρκεί να φέρουμε την εικόνα του δολαρίου και της Coca Cola στο νου μας-, έκανε, δυνατά, τέχνη αντί για πόλεμο. Και πυροβολήθηκε, επίσης δυνατά, πέντε φορές στις 3.06.1968, από τη ριζοσπαστική φεμινίστρια Valerie Solanas, με αποτέλεσμα να μείνει στο νοσοκομείο για οκτώ εβδομάδες. Ωστόσο, επέζησε της δύσκολης συγκυρίας. Σήμερα, μένει, μοναδικός, στην τέχνη της οπτικής αντίληψης για πάντα.

Να σημειωθεί, επίσης, ότι την έκθεση πλαισιώνουν και προβολές, που πραγματοποιούνται στα Πότνια Θηρών, στην οδό Ζαΐμη 7. Τα 100 Screen Tests είναι φιλμάκια ή σύντομα κινηματογραφικά πορτρέτα, τα οποία αναδεικνύουν, όχι τη φήμη, αλλά την ευάλωτη ανθρώπινη στιγμή. Ειδικότερα, από το 1964 έως το 1966, 189 άτομα πόζαραν στο στούντιο του Μανχάταν (το βαμμένο ασημί loft που έμεινε στην Ιστορία ως «Factory»). Κάθε εικονιζόμενος –όπως η «Baby Jane» Holzer, ο Dennis Hopper και ο Salvador Dali- έπρεπε να παραμείνει ακίνητος, τρία περίπου λεπτά, κατά τη διάρκεια της κινηματογράφησης, χωρίς ήχο, δράση, αφήγηση, ούτε καν σενάριο. Την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος μπορούμε να νιώσουμε στα Πότνια Θηρών.

Πολύ καλός και εύχρηστος είναι ο κατάλογος της έκθεσης με το κείμενο του επιμελητή Paul Moorhouse.

Βυζαντινό Χριστιανικό Μουσείο
Λεωφ. Β Σοφίας 22
210-7294926
info@byzantinemuseum.gr
http://www.byzantinemuseum.gr/exhibitions.php

και
Πότνια Θηρών- Bank of Attention
Ζαΐμη 7
http://www.potniathiron.eu/index.php?lang=gr
http://www.haunchofvenison.com/en/#page=home
*φωτογραφία: Nine Jackies, 1964, συλλογή Sonnabend (μαύρο μελάνι μεταξοτυπίας σε γκρίζο προετοιμασμένο καμβά).

No comments: