Η εξέλιξη και η ευφυΐα είναι κοινωνικές παράμετροι του αγώνα για επιβίωση.Η Αλληλοβοήθεια του Πιοτρ Κροπότκιν δεν αναιρεί αλλά συμπληρώνει, στα σημεία, την ευρεία διάδοση της δαρβινικής εξέλιξης. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα απαραίτητο διευκρινιστικό διάβημα περί της εξέλιξης των ειδών. Μέσα από διάφορα παραδείγματα κοινωνικής προτυποποίησης, τα οποία παρατίθενται εύστοχα, εμπλουτίζοντας τη ροή του κειμένου με νέα συγκριτικά πρότυπα, διαπιστώνουμε ότι η εμπράγματη ιδέα του αγώνα για την επιβίωση δεν αντιμετωπίζεται αυτόνομα αλλά σε σχέση με την αλληλοϋποστήριξη των ειδών.
Ο Κροπότκιν (1842-1921) επένδυσε στην Αλληλοβοήθεια, για να δείξει ότι η υπολογίσιμη εξέλιξη, που εδράζεται στην επικράτηση του ισχυρότερου είδους, δε συνιστά κατ’ ανάγκη τον αφανισμό και τον αλληλοσπαραγμό των άλλων ειδών, μολονότι η διαμάχη υπάρχει ως δυνατότητα. Και τούτο, διότι διαπιστώνονται διάφορες μορφές συνεργατικής σχέσης και συμπεριφοράς, τόσο στις κοινωνίες των ζώων όσο και στις κοινωνίες αγρίων ή/και βαρβάρων. Ώστε ο ζοφερός μύθος, που διαιωνίζει τον πόλεμο του ενός εναντίον όλων, όχι μόνο καταρρίπτεται αλλά και αποβαίνει γραφικός, μπροστά στη ρεαλιστική πραγματικότητα. Τα είδη δεν συνάπτουν σχέσεις, αγαπώντας το ένα το άλλο, αλλά έχοντας συνείδηση της ενότητας, το ένα για το άλλο. Αυτό, το σχεσιακό σύμπαν, νομοταγές στη βάση του σκοπού του, εξεικονίζει την ανάγκη της φύσης για συγχρωτισμό, αποδεικνύει την ηθική οργάνωση της εκάστοτε κοινότητας αλλά και προκαλεί ερωτήματα για τη δομή της σύγχρονης κοινωνικής οργάνωσης, στην οποία η επίδραση της οικογένειας έχει την πρωτοκαθεδρία. Ο Κροπότκιν, βασίζεται στο Ρώσο ζωολόγο Κέσλερ, και αποστασιοποιείται από τον Τόμας Χάξλεϋ, το «μπουλντόγκ» του Δαρβίνου -όπως χαρακτηρίστηκε-, για να καταδείξει ότι η ιδέα της κοινότητας δεν επαφίεται σε μια μονοδιάστατη ένωση δικαίου αλλά σε μια διαλεκτική ένωση κουλτούρας και ότι η ευφυΐα διαμεσολαβείται από την κοινωνικότητα.
Πρόκειται για ένα βιβλίο, η αφήγηση του οποίου δεν αρκείται στο να μας πληροφορήσει αλλά πετυχαίνει να μας συγκινήσει και να μας εμπνεύσει. Οι αναφορές σε παραδείγματα από τον τρόπο ζωής των Παπούα, Πολυνησίων, Οτεντότων και Αλεούτιων δίνουν ερεθίσματα για τη σκέψη και ευαισθητοποιούν, στην κρίση του, το σύγχρονο άνθρωπο, ώστε να δει τη ζωή του μέσα από μια νέα προοπτική. Τη μετάφραση από τα αγγλικά έχει εκπονήσει η Ευμορφία Στεφανοπούλου, ενώ ο πρόλογος είναι διά χειρός Δημήτρη Ποταμιάνου.
Πιοτρ Α. Κροπότκιν Αλληλοβοήθεια, Ένας παράγοντας της εξέλιξης, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2009
Εκδόσεις Καστανιώτη
Ζαλόγγου 11, 10678 Αθήνα
Τηλ. 210 3301208
Fax. 210 3822530
info@kastaniotis.com
http://www.kastaniotis.com/
Posts
No comments:
Post a Comment