Charles SimicΗ μουσική των Άστρων
Κοινωνία των (δε)κάτων, Αθήνα 2010
«Στην αϋπνία μου μετρούσα Έλληνες κι Αιγυπτίους θεούς
αντί για πρόβατα. Ψιτ, τους ψιθύριζα, όταν στον ουρανό τα
βήματά τους ακούγονταν δυνατά».
Charles Simic
2 Νοεμβρίου, Τρίτη. Οι δρόμοι στο κέντρο της Αθήνας φυλάσσονται εκτάκτως από αστυνομικές δυνάμεις. Προηγήθηκαν μαντάτα, βλέπεις, για ύποπτα δέματα. Στην Πανεπιστημίου, λοιπόν, πετάγονται εκτός κλίματος μπροστά μου, και ανακόπτουν τη φόρα της αργοπορημένης φαντασίας. Τρεις είναι και προτείνουν «δωρεάν τεστ άγχους». Μία είμαι και τρομάζω. Ούτε συζήτηση, εκεί, στη στοά της Πανεπιστημίου. Να πάω και να μάθω αυτό που ξέρω στωικά, ότι έχω άγχος; Να υποστώ νουθεσίες με χαπάκια; Χαίρεται. Να σου δώσουν δωρεάν ταξίδι στο Μαυρίκιο, μάλιστα, να το συζητήσουμε όσο θες. Τεστ άγχους και, τι οξύμωρο, δωρεάν; Έχουμε απ’ το άλλο δωρεάν, «μάρκο μ’ έκαψες», γερμανικά και λιτοδίαιτα, ναι, έχουμε και άγχος. Καμάρι μας. Είναι καλό και για τις κενώσεις, να μπαίνουμε στα ρούχα μας. Με πείσμα, οπότε, γλιτώνω τους τρεις εγκλιματισμένους στα περιττά γκάλοπ. Και στρέφομαι προς το Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Σόλωνος και Σίνα. Στη γωνία του Κατσέλη.
Δε θα ήταν και άσχημα, να παγιδευτείς σε μια «εστία», συλλογίζομαι «αλλόγλωσσα»: Blocked in a fireplace. Όχι. Καθόλου τυχαία η μεταπήδηση στον αγγλικό κόσμο. Καθώς, στην αγγλική γλώσσα, ήταν η συνομιλία των δύο ποιητών της Τρίτης, του Ντίνου Σιώτη με τον Charles Simic. Όχι μόνο επειδή πρόσφατα κυκλοφόρησε στα ελληνικά Η μουσική των Άστρων, από την Κοινωνία των (δε)κάτων, σε μετάφραση του Ντίνου Σιώτη και του Στρατή Χαβιαρά. Όχι μόνο επειδή ο Σέρβος ποιητής ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, οπότε το ενδιαφέρον, να τον δούμε από κοντά, ήταν εμφανώς μεγάλο. Όχι μόνο επειδή, από τις 24 Οκτωβρίου, στη μια ράχη του καναπέ μου, κρεμόταν, από το Βήμα της Κυριακής, η δισέλιδη συνέντευξη, την οποία παραχώρησε, ο ποιητής, στον Αναστάση Βιστωνίτη. Αλλά κυρίως, επειδή η συνάντηση της Τρίτης, ήταν κάπως μυστική, κάπως συνωμοτική. Με τις καρέκλες, που θύμιζαν τάξη σχολείου, και τα βιβλία του Simic στην έδρα. Γι’ αυτό άξιζε πολύ η παραμονή στην «εστία». Ο Simic αναφέρθηκε στον τρόπο, με τον οποίο γράφεται ένα ποίημα, για να τονίσει το γνωστό, ότι ποτέ δεν ξέρεις πότε το ποίημα τελειώνει. Γράφεις ώσπου το αισθάνεσαι πως, πάντα η τελεία τα παίρνει όλα. Τώρα, όσο για τις ταυτότητες, πώς αισθάνεται αυτός που έχει ζήσει, για χρόνια, σε πολλές πόλεις του κόσμου, νομίζω, ότι στην αϋπνία του θα μετρούσε ονόματα δρόμων, από άλλες πόλεις. Αλλά αυτός, ο Simic, άλλα κάνει και μας το δηλώνει:
«Στην αϋπνία μου μετρούσα Έλληνες κι Αιγυπτίους θεούς
αντί για πρόβατα. Ψιτ, τους ψιθύριζα, όταν στον ουρανό τα
βήματά τους ακούγονταν δυνατά».
Έτσι λοιπόν. Ρίχνοντας μια ματιά στην ποιητική συλλογή, βλέπουμε πως στα ποιήματα είναι ευδιάκριτος ένας συμβολισμός, ο οποίος επιδιώκει να αποσπάσει την προσοχή, του αναγνώστη, από την οικεία εικόνα, του εφήμερου, για να τη διασπάσει και να την ανασυνθέσει σε μια ανοίκεια εικόνα, του ανήμερου. Αυτό που φαινόταν απλό, το γεγονός, αποκτά δύναμη πλέον στην ποίηση. Αγριεύει ξαφνικά και ηγείται του δρόμου. Μετωπιαία ένταση, είναι ενδεχομένως η περιγραφή γι’ αυτό που νιώθει ο αναγνώστης του Simic. Τον ρώτησα, τι είναι η Ελλάδα για εκείνον, θυμίζοντας αυτό που έχει δηλώσει, για την Ελλάδα, η Σέρβα περφόρμερ Marina Abramovic –στην Κ. Ζαχαροπούλου, στην «Εποχή των Εικόνων»-, ότι «η Ελλάδα», για εκείνη, «είναι μια δεύτερη πατρίδα αλλά χωρίς πόνο». Και τότε ο Simic άφησε ανοιχτά τα ενδεχόμενα, καθώς ήταν η πρώτη του φορά στη χώρα μας, και έπρεπε να σκεφτεί. Πέταξε ο ποιητής και μαζί πέταξαν και οι εντυπώσεις του. Ίσως, μήνες αργότερα, με μια κούπα στο χέρι, να τον «επισκεφτεί» κάτι από όσα έζησε εδώ. Οι επισκέψεις φέρνουν σκέψεις. Σε εμάς έμειναν τα βιβλία. Σαφώς, όχι μόνα τους. Με τις αφιερώσεις. Βιβλία με σκέπασμα. Σφραγίδα.
Δε θα ήταν και άσχημα, να παγιδευτείς σε μια «εστία», συλλογίζομαι «αλλόγλωσσα»: Blocked in a fireplace. Όχι. Καθόλου τυχαία η μεταπήδηση στον αγγλικό κόσμο. Καθώς, στην αγγλική γλώσσα, ήταν η συνομιλία των δύο ποιητών της Τρίτης, του Ντίνου Σιώτη με τον Charles Simic. Όχι μόνο επειδή πρόσφατα κυκλοφόρησε στα ελληνικά Η μουσική των Άστρων, από την Κοινωνία των (δε)κάτων, σε μετάφραση του Ντίνου Σιώτη και του Στρατή Χαβιαρά. Όχι μόνο επειδή ο Σέρβος ποιητής ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, οπότε το ενδιαφέρον, να τον δούμε από κοντά, ήταν εμφανώς μεγάλο. Όχι μόνο επειδή, από τις 24 Οκτωβρίου, στη μια ράχη του καναπέ μου, κρεμόταν, από το Βήμα της Κυριακής, η δισέλιδη συνέντευξη, την οποία παραχώρησε, ο ποιητής, στον Αναστάση Βιστωνίτη. Αλλά κυρίως, επειδή η συνάντηση της Τρίτης, ήταν κάπως μυστική, κάπως συνωμοτική. Με τις καρέκλες, που θύμιζαν τάξη σχολείου, και τα βιβλία του Simic στην έδρα. Γι’ αυτό άξιζε πολύ η παραμονή στην «εστία». Ο Simic αναφέρθηκε στον τρόπο, με τον οποίο γράφεται ένα ποίημα, για να τονίσει το γνωστό, ότι ποτέ δεν ξέρεις πότε το ποίημα τελειώνει. Γράφεις ώσπου το αισθάνεσαι πως, πάντα η τελεία τα παίρνει όλα. Τώρα, όσο για τις ταυτότητες, πώς αισθάνεται αυτός που έχει ζήσει, για χρόνια, σε πολλές πόλεις του κόσμου, νομίζω, ότι στην αϋπνία του θα μετρούσε ονόματα δρόμων, από άλλες πόλεις. Αλλά αυτός, ο Simic, άλλα κάνει και μας το δηλώνει:
«Στην αϋπνία μου μετρούσα Έλληνες κι Αιγυπτίους θεούς
αντί για πρόβατα. Ψιτ, τους ψιθύριζα, όταν στον ουρανό τα
βήματά τους ακούγονταν δυνατά».
Έτσι λοιπόν. Ρίχνοντας μια ματιά στην ποιητική συλλογή, βλέπουμε πως στα ποιήματα είναι ευδιάκριτος ένας συμβολισμός, ο οποίος επιδιώκει να αποσπάσει την προσοχή, του αναγνώστη, από την οικεία εικόνα, του εφήμερου, για να τη διασπάσει και να την ανασυνθέσει σε μια ανοίκεια εικόνα, του ανήμερου. Αυτό που φαινόταν απλό, το γεγονός, αποκτά δύναμη πλέον στην ποίηση. Αγριεύει ξαφνικά και ηγείται του δρόμου. Μετωπιαία ένταση, είναι ενδεχομένως η περιγραφή γι’ αυτό που νιώθει ο αναγνώστης του Simic. Τον ρώτησα, τι είναι η Ελλάδα για εκείνον, θυμίζοντας αυτό που έχει δηλώσει, για την Ελλάδα, η Σέρβα περφόρμερ Marina Abramovic –στην Κ. Ζαχαροπούλου, στην «Εποχή των Εικόνων»-, ότι «η Ελλάδα», για εκείνη, «είναι μια δεύτερη πατρίδα αλλά χωρίς πόνο». Και τότε ο Simic άφησε ανοιχτά τα ενδεχόμενα, καθώς ήταν η πρώτη του φορά στη χώρα μας, και έπρεπε να σκεφτεί. Πέταξε ο ποιητής και μαζί πέταξαν και οι εντυπώσεις του. Ίσως, μήνες αργότερα, με μια κούπα στο χέρι, να τον «επισκεφτεί» κάτι από όσα έζησε εδώ. Οι επισκέψεις φέρνουν σκέψεις. Σε εμάς έμειναν τα βιβλία. Σαφώς, όχι μόνα τους. Με τις αφιερώσεις. Βιβλία με σκέπασμα. Σφραγίδα.
Posts
No comments:
Post a Comment