ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ(LE CONSEQUENZE DELL’ AMORE)
Δραματική – Ιταλία – 2004 -104’
Σενάριο/σκηνοθεσία: Paolo Sorrentino Φωτογραφία: Luca Bigazzi Μοντάζ: Giorgio Franchini
Κοστούμια: Ortensia De Francesco Μουσική: Pasquale Catalano
Με τους: Toni Servillo, Olivia Magnani -εγγονή της Άννα Μανιάνι-, Adrianno Giannini
Στεριώνω καλύτερα την πλάτη στον καναπέ. Αρχικά, η ταινία αποπνέει μια θεατρικότητα. Η υπόθεση αναζητείται. Δράση για το τίποτε ή το τίποτε για δράση; Για να δούμε. Σημείο εκκίνησης. Ένας κύριος που ανεβαίνει την κυλιόμενη στο μετρό, γλυκοκοιτάζεται με μια ξανθιά απ’ την κυλιόμενη της καθόδου. Ιταλός καθώς είναι ο σκηνοθέτης -Paolo Sorrentino-, αυτό το ιταλικό ατίθασο πνεύμα, τόλμης και γοητείας, εμπεδώνεται πλήρως από την αρχή, έστω και λοξά, έστω και με φλας. Στυλιζαρισμένα αλλά και με τη ματαιότητα της ασφάλειας. Στο τολμηρό jamais vu της πόλης ισχύει: σε είδα, με είδες, χαθήκαμε μόλις. Ποτέ ξανά ήδη.
Στην πορεία της ταινίας, διαπιστώνεται ότι αυτός ο σιωπηλός κύριος, με το κουστούμι και το κριτικό βλέμμα, είναι ο Τίτα Ντι Τζιρόλαμο, τον οποίο υποδύεται έξοχα ο Toni Servillo. Αλλά αν και κατάγεται από τη Νότια Ιταλία, γιατί ο Τίτα είναι μόνιμος κάτοικος ξενοδοχείου, στην Ελβετία; Υποψίες γεννώνται και για το επάγγελμά του. Ενώ, παράλληλα με τον ύποπτο Τίτα, στο ίδιο ξενοδοχείο, ζει και ένα ζευγάρι, το πρώην «ανύποπτο», της παλιάς dolce vita, χαμένοι ιδιοκτήτες και νυν έκπτωτοι φανταιζί της αριστοκρατίας, εκ του οποίου ο σύζυγος φαντάζεται ότι μια ευλογημένη μέρα θα επανέλθει στο προσκήνιο. Να είχαμε, να λέγαμε.
Εν συντομία, από το σενάριο και μόνο, ο τίτλος Οι Συνέπειες του Έρωτα, για την ταινία του Πάολο Σορεντίνο, δείχνει κάπως παράταιρος, λοξά να παίζει με τον έρωτα, σε σχέση με το νόημα που διαμορφώνεται. Καθώς, όμως, Ιταλία και έρωτας ίσον ένα, ακόμη και αν λοξοδρομεί από το βασικό άξονα, του ωραιοποιημένου, ο σκηνοθέτης, στο όνομα του έρωτα, οφείλει. Οπότε, τον συμπεριλαμβάνει. Και επιλέγει μια στιγμή, της έκθεσης του Τίτα στη Σοφία, για να δικαιολογήσει το ερωτικό στοιχείο και συνακόλουθα την ‘‘ασθένεια προς θάνατο’’, μέσα από μια θεωρητική πλευρά. Η ταινία, στην ουσία, είναι μια ατελείωτη λοξοδρομία, ένα puó darsi con Titta, (ένα ίσως με τον Τίτα). Μέσα σε αυτό το «λοξοδρόμιο» εσωτερικότητας, πλοκή τείνει να είναι αυτό που εξυπηρετεί το επίπεδο της σημασίας. Αν, για κάποιον, η απορία δεν έχει φερμουάρ στο «και λοιπόν, αυτό γιατί το δείχνει ξανά τώρα;», η ταινία δεν είναι για κείνον. Αντί για το «και τότε», που κυλά, υπάρχει το «από τότε», που κοιμάται. Αυτό το παρελθόν επιχειρεί να ξυπνήσει ο Σορεντίνο, προσεκτικά, σαν να πιάνει τις τρίχες μιας αρκούδας ξάπλα.
Στις Συνέπειες του Έρωτα, το νόημα «διαμορφώνεται» στη βάση των επαναλήψεων, μιας ιστορίας, αντί να διακόπτεται και να το συναθροίζουν οι διαδοχές πολλών ιστοριών και έτεροι χρόνοι, ώστε τότε θα ήταν εφικτή η θεώρηση μιας διαχρονικής αφήγησης. Ξεκάθαρο, όμως, καθώς είναι, ότι ο Τίτα είναι ο ένας πρωταγωνιστής και αφηγητής, αυτή η καθαρόαιμη υποκειμενική αφήγηση, του Signore, που έχει δείξει τα όριά της, μέχρι που μπορεί να φτάσει το θεατή, καταλήγει να τον υποβάλει σε έναν παθητικό δέκτη, εντός της ιστορίας της ταινίας, αλλά εκτός ιστορίας και χρόνου γενικότερα.
Από την άλλη πλευρά, στο χρηματιστήριο αξιών του «και λοιπόν;» τα επενδυτικά κεφάλαια σωρεύονται γύρω από το όνομα της Σοφίας. Από το σημείο που η Σοφία αντενεργεί στη δραματική κατάσταση του Τίτα, το «και τότε» γίνεται «τώρα» και το παρελθόν τροφοδοτείται από το παρόν, ενόσω ο Τίτα εξακολουθεί και ζει μέσα σε ένα όψιμο παρελθόν. Αν και το στυλιζαρισμένο, σε μερικά σημεία, μπορεί να είναι προβλέψιμο, εν τούτοις ενδιαφέρει κατά πόσο είναι αποδεκτό. Στην προκειμένη περίπτωση, ο ρόλος της Σοφίας είναι αποδεκτός, διότι τότε ο Τίτα αποκαλύπτεται πλήρως και μπροστά της εκμυστηρεύεται τη ζωή του, ώστε συναρθρώνονται όσα μέχρι πρότινος ήταν υποψίες, για την εμπλοκή του παρελθόντος, την οικογένειά του, τη μαφία και την εξάρτηση της Τετάρτης στις δέκα το πρωί.
Κατά συνέπεια, η αφήγηση της ταινίας «δρομολογεί» την έλευση του νοήματος ατμοσφαιρικά και κατά φανέρωση. Αντίθετα, όμως, εμείς που είμαστε ατομικά και κοινωνικά όντα, βλέπουμε μια ταινία και συγχρόνως αναζητούμε τη ‘‘μαθηματική’’ σχέση με την πραγματικότητα, δηλαδή, σε επίπεδο αναφοράς, ενώ βρισκόμαστε μέσα στην υπόθεση της ταινίας, την αντιπαραβάλλουμε με άλλες εικόνες, έτοιμες πολιτιστικές εγγραφές. Δεν θέλουμε μόνο να ακολουθούμε την ιστορία της ταινίας. Θέλουμε και να παρακολουθούμε την Ιστορία, το ίδιο το μάθημα. Εφόσον βλέπουμε και από μνήμης, αισθανόμαστε και σύμφωνα με το κατά πόσο θυμόμαστε, Οι Συνέπειες του Έρωτα δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια δρομολογημένη ακολουθία και τίποτε λιγότερο από μια ακολουθημένη δρομολόγηση. Όμως, αν μας λείψει η γραμματική του βάθους, ιδωμένη ως ιστορικότητα και παρακολούθηση, εφόσον δεν υπάρχουν οι μετασχηματισμοί των δομών, δεν αρκεί η εξαιρετική φωτογραφία σε σινεμασκόπ από τον Luca Bugazzi, για να μη νιώσουμε ότι από το 2004 έως σήμερα, ήδη μετρούν επτά χρόνια φαγούρας. Αν τον είχα παρακολουθήσει, και δεν τον είχα απλώς ακολουθήσει, αυτό θα ήταν οι συνέπειες του έρωτα από την άλλη πλευρά. Αντικειμενικά και για τις συνέπειες του μύθου.
Από χθες, 6 Ιανουαρίου, στους κινηματογράφους
ΑΑΒΟΡΑ (Ιπποκράτους 180, 210 6462253) 18:30, 20:30, 22:30Στην πορεία της ταινίας, διαπιστώνεται ότι αυτός ο σιωπηλός κύριος, με το κουστούμι και το κριτικό βλέμμα, είναι ο Τίτα Ντι Τζιρόλαμο, τον οποίο υποδύεται έξοχα ο Toni Servillo. Αλλά αν και κατάγεται από τη Νότια Ιταλία, γιατί ο Τίτα είναι μόνιμος κάτοικος ξενοδοχείου, στην Ελβετία; Υποψίες γεννώνται και για το επάγγελμά του. Ενώ, παράλληλα με τον ύποπτο Τίτα, στο ίδιο ξενοδοχείο, ζει και ένα ζευγάρι, το πρώην «ανύποπτο», της παλιάς dolce vita, χαμένοι ιδιοκτήτες και νυν έκπτωτοι φανταιζί της αριστοκρατίας, εκ του οποίου ο σύζυγος φαντάζεται ότι μια ευλογημένη μέρα θα επανέλθει στο προσκήνιο. Να είχαμε, να λέγαμε.
Εν συντομία, από το σενάριο και μόνο, ο τίτλος Οι Συνέπειες του Έρωτα, για την ταινία του Πάολο Σορεντίνο, δείχνει κάπως παράταιρος, λοξά να παίζει με τον έρωτα, σε σχέση με το νόημα που διαμορφώνεται. Καθώς, όμως, Ιταλία και έρωτας ίσον ένα, ακόμη και αν λοξοδρομεί από το βασικό άξονα, του ωραιοποιημένου, ο σκηνοθέτης, στο όνομα του έρωτα, οφείλει. Οπότε, τον συμπεριλαμβάνει. Και επιλέγει μια στιγμή, της έκθεσης του Τίτα στη Σοφία, για να δικαιολογήσει το ερωτικό στοιχείο και συνακόλουθα την ‘‘ασθένεια προς θάνατο’’, μέσα από μια θεωρητική πλευρά. Η ταινία, στην ουσία, είναι μια ατελείωτη λοξοδρομία, ένα puó darsi con Titta, (ένα ίσως με τον Τίτα). Μέσα σε αυτό το «λοξοδρόμιο» εσωτερικότητας, πλοκή τείνει να είναι αυτό που εξυπηρετεί το επίπεδο της σημασίας. Αν, για κάποιον, η απορία δεν έχει φερμουάρ στο «και λοιπόν, αυτό γιατί το δείχνει ξανά τώρα;», η ταινία δεν είναι για κείνον. Αντί για το «και τότε», που κυλά, υπάρχει το «από τότε», που κοιμάται. Αυτό το παρελθόν επιχειρεί να ξυπνήσει ο Σορεντίνο, προσεκτικά, σαν να πιάνει τις τρίχες μιας αρκούδας ξάπλα.
Στις Συνέπειες του Έρωτα, το νόημα «διαμορφώνεται» στη βάση των επαναλήψεων, μιας ιστορίας, αντί να διακόπτεται και να το συναθροίζουν οι διαδοχές πολλών ιστοριών και έτεροι χρόνοι, ώστε τότε θα ήταν εφικτή η θεώρηση μιας διαχρονικής αφήγησης. Ξεκάθαρο, όμως, καθώς είναι, ότι ο Τίτα είναι ο ένας πρωταγωνιστής και αφηγητής, αυτή η καθαρόαιμη υποκειμενική αφήγηση, του Signore, που έχει δείξει τα όριά της, μέχρι που μπορεί να φτάσει το θεατή, καταλήγει να τον υποβάλει σε έναν παθητικό δέκτη, εντός της ιστορίας της ταινίας, αλλά εκτός ιστορίας και χρόνου γενικότερα.
Από την άλλη πλευρά, στο χρηματιστήριο αξιών του «και λοιπόν;» τα επενδυτικά κεφάλαια σωρεύονται γύρω από το όνομα της Σοφίας. Από το σημείο που η Σοφία αντενεργεί στη δραματική κατάσταση του Τίτα, το «και τότε» γίνεται «τώρα» και το παρελθόν τροφοδοτείται από το παρόν, ενόσω ο Τίτα εξακολουθεί και ζει μέσα σε ένα όψιμο παρελθόν. Αν και το στυλιζαρισμένο, σε μερικά σημεία, μπορεί να είναι προβλέψιμο, εν τούτοις ενδιαφέρει κατά πόσο είναι αποδεκτό. Στην προκειμένη περίπτωση, ο ρόλος της Σοφίας είναι αποδεκτός, διότι τότε ο Τίτα αποκαλύπτεται πλήρως και μπροστά της εκμυστηρεύεται τη ζωή του, ώστε συναρθρώνονται όσα μέχρι πρότινος ήταν υποψίες, για την εμπλοκή του παρελθόντος, την οικογένειά του, τη μαφία και την εξάρτηση της Τετάρτης στις δέκα το πρωί.
Κατά συνέπεια, η αφήγηση της ταινίας «δρομολογεί» την έλευση του νοήματος ατμοσφαιρικά και κατά φανέρωση. Αντίθετα, όμως, εμείς που είμαστε ατομικά και κοινωνικά όντα, βλέπουμε μια ταινία και συγχρόνως αναζητούμε τη ‘‘μαθηματική’’ σχέση με την πραγματικότητα, δηλαδή, σε επίπεδο αναφοράς, ενώ βρισκόμαστε μέσα στην υπόθεση της ταινίας, την αντιπαραβάλλουμε με άλλες εικόνες, έτοιμες πολιτιστικές εγγραφές. Δεν θέλουμε μόνο να ακολουθούμε την ιστορία της ταινίας. Θέλουμε και να παρακολουθούμε την Ιστορία, το ίδιο το μάθημα. Εφόσον βλέπουμε και από μνήμης, αισθανόμαστε και σύμφωνα με το κατά πόσο θυμόμαστε, Οι Συνέπειες του Έρωτα δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια δρομολογημένη ακολουθία και τίποτε λιγότερο από μια ακολουθημένη δρομολόγηση. Όμως, αν μας λείψει η γραμματική του βάθους, ιδωμένη ως ιστορικότητα και παρακολούθηση, εφόσον δεν υπάρχουν οι μετασχηματισμοί των δομών, δεν αρκεί η εξαιρετική φωτογραφία σε σινεμασκόπ από τον Luca Bugazzi, για να μη νιώσουμε ότι από το 2004 έως σήμερα, ήδη μετρούν επτά χρόνια φαγούρας. Αν τον είχα παρακολουθήσει, και δεν τον είχα απλώς ακολουθήσει, αυτό θα ήταν οι συνέπειες του έρωτα από την άλλη πλευρά. Αντικειμενικά και για τις συνέπειες του μύθου.
Από χθες, 6 Ιανουαρίου, στους κινηματογράφους
ETOILE ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ 1 (Κρέμου 141, Καλλιθέα 210 9560306) 20:30, 22:30
http://www.youtube.com/user/vkossiv?feature=mhum
http://picasaweb.google.com/newstarcine/DdZyWK?feat=directlink
«Επίσημη συμμετοχή
Διαγωνιστικό τμήμα Φεστιβάλ Καννών 2004»
«5 βραβεία Donatello»
(Καλύτερης Ιταλικής ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, φωτογραφίας, Α’ Ανδρικού ρόλου)
«3 βραβεία Ένωσης Ιταλών κριτικών»
(Καλύτερης σκηνοθεσίας, φωτογραφίας, Β’ γυναικείου ρόλου)
Posts
No comments:
Post a Comment