Τελευταία Ανάσα της Reza de Wet στο ΑΜΙΡΑΛ

Επάνω στη βαθιά ριζωμένη, μέσα στις συνειδήσεις όλων, αντίθεση μεταξύ αρσενικού και θηλυκού στοιχείου δεν έγκειται μόνο ο σχηματισμός του κόσμου αλλά και ο ίδιος ο αφηγηματικός ανασχηματισμός του, αφορμής δοθείσης με τα περιβάλλοντα τέχνης και πολιτισμού, τα ίδια τα κείμενα. Ώστε, μέσω αυτής της δυναμικής διαλεκτικής της αντίθεσης, την ανθρωπολογική διάσταση της οποίας μελέτησε σε βάθος ο Κλωντ Λεβί Στρως, προσεγγίζουμε την παγκοσμιότητα του μύθου, είτε η ιστορία είναι διά χειρός ελληνικής, είτε νοτιοαφρικανικής σκέψης. Και αν αυτή η σκέψη, που σύνορα δεν έχει, έρχεται ακόμη και από το Νεπάλ, της Νότιας Ασίας, ένας λόγος παραπάνω.

Παρακολουθώντας πολιτισμικές αρθρώσεις, παράπλευρων μύθων, ακολουθούμε μια αναγκαία πορεία αναζήτησης ταυτότητας. Οι ταυτότητες χτίζονται μέσα από συνδέσεις νέων αντικειμένων, όταν τα συγκείμενα, προς στιγμή, αποσυνδέονται.

Στο πλαίσιο, λοιπόν, της ερωτικής σχέσης άντρα και γυναίκας, ανέκαθεν η δύναμη του αιτήματος για θυσία επικρατούσε, σε βάρος ενός ανθρώπινου σώματος που θα θυσιαζόταν έναντι του άλλου. Στην προκειμένη περίπτωση, θυσιάζεται ο άντρας, κυρίως λόγω της γυναικείας δαπάνης ενέργειας, αλλά και για να επιβεβαιωθεί το γεγονός της θνητότητας καθώς και για να διατηρηθεί ο κύκλος της υπόσχεσης. Ως εκ τούτου, από τον παραβιασμένο όρκο, στον Έρωτα, ο απαγορευμένος Θάνατος θα προκύψει ως το απολαυστικό διακύβευμα.

Ειδικότερα, η Τελευταία Ανάσα της Reza de Wet αφορά στον πόλεμο των Μπόερς στη Νότιο Αφρική. Μια Σαμάνα με την κόρη της αναζητούν θήραμα. Οι συνθήκες είναι δύσκολες, ιδίως για την κόρη, που κρατιέται στη ζωή μόνο όταν εισπνεύσει την τελευταία ανάσα ενός άντρα. Ο άντρας της επιλογής πρέπει να θυσιάσει τη ζωή του για χάρη της. Ο νεαρός υπασπιστής Μπραντ προσπαθεί να επαναφέρει στην υγεία του, τον στρατηγό του, παράλληλα όμως αγνοεί πόσο καλύπτει όλες τις προϋποθέσεις για να θυσιαστεί στο όνομα του έρωτα και της τελευταίας Ανάσας.

Όπως ο Βασίλης Αναστασίου, σκηνοθέτης της παράστασης, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Πιο ορφανή από μύθους απ' ότι εμείς η Ρεζά ντε Βέτ πλανιέται μέσω των ενστίκτων στο σκοτεινό κόσμο των αρχετύπων επιλέγοντας μια οριακή στιγμή για την ανθρώπινη υπόσταση ανάμεσα στη δίνη ενός άγριου πολέμου ,του πολέμου των Μπόερς και στις ανεξερεύνητες πλευρές της γυναικείας ψυχής. Δυο άγριες μέλισσες, μια εργάτρια και μια βασίλισσα αναζητούν τον κηφήνα που θα την αναζωογονήσει και μετά θα πεθάνει. Κάπου εκεί στο δυτικό κλίτος του Ναού στην ιερή Ελευσίνα ήταν χαραγμένες οι Μέλισσες των Ευμολπιδών κατά το μύθο.
Κι έλεγαν την ίδια ιστορία».

Πράγματι, η ιστορία της Τελευταίας Ανάσας της Reza de Wet συνδέεται με την ιστορία «του Κούτσουρου», του Νάνου Βαλαωρίτη, καθώς και με την ανώνυμα συλλογική ιστορία της Κουμάρι Ντέβι, του λαού του Νεπάλ. Και στις τρεις ιστορίες, παρατηρούμε τον άντρα ενώπιον της θυσίας και ελεγχόμενο απ’ τη δύναμη της γυναίκας. Στην Τελευταία Ανάσα βλέπουμε ένα μάχιμο άντρα που καλείται να προσφέρει τη ζωή του. ‘‘Στο Κούτσουρο’’ (Νάνος Βαλαωρίτης Γνωρίζετε την Ελπινίκη;, εκδόσεις Ηλέκτρα, Αθήνα 2005) βλέπουμε μια νέα να πετάει στη φωτιά το κούτσουρο, το οποίο θα έπρεπε να προσέχει σαν τη ψυχή του άντρα, και έτσι ο άπιστος άντρας πεθαίνει. Τέλος, σύμφωνα με την προφορική παράδοση μύθων του Νεπάλ, είναι ευρέως διαδεδομένο ότι όσες παρθένες, από τριών ακόμη χρονών μέχρι το ξεκίνημα της έμμηνου ρύσης έμεναν έγκλειστες εκπροσωπώντας τη θεά Ντέβι, ως ζωντανές Κουμάρι Ντέβι, στη μετέπειτα πορεία της ζωής τους, όταν επέστρεφαν στα σπίτια τους και στις προηγούμενες ζωές τους, αν και δεν απαγορευόταν να παντρευτούν, οι άντρες τις απέφευγαν, θεωρώντας τες κακορίζικες. Πιστεύεται, από την τοπική κοινωνία, ότι οι πρώην Κουμάρι Ντέβι φέρνουν πρόωρο θάνατο στους άντρες, που θα θελήσουν να συνάψουν γάμο μαζί τους. Σε επίπεδο μετα-αφηγηματικό, αν και δυτικών βέβαια καταβολών, αυτό μας δείχνει την ψυχολογική κατάσταση του άντρα, που κρίνεται δεύτερος, σαν να υστερεί, δίπλα σε μια γυναίκα, στην οποία τα άλλα μέλη της κοινότητας απέδιδαν, για χρόνια, μια θεϊκή διάσταση. Δείχνει ότι λόγω της μυθικής εμπλοκής η γυναίκα αποστασιοποιείται, σε σχέση με τον άντρα, καθώς μέχρι πρότινος δεν εκθειαζόταν τόσο η φύση όσο η λειτουργία της. Σε επίπεδο λειτουργικής αναζήτησης, κατά συνέπεια, συνειδητοποιούμε ότι η ιστορία της Τελευταίας Ανάσας ομοιοκαταληκτεί με τη βαθύτερη ουσία, της πάλης αρσενικού-θηλυκού. Επιστροφή στον Γκοντάρ και στο 1966.

Σκηνοθέτης : Βασίλης Αναστασίου (+)

ΠΑΊΖΟΥΝ : Ιφιγένεια Αλυσανδάτου (+), Μαρκησία Γαδ (+), Πάνος Kορδάλης (+), Κωνσταντίνος Χατζηδημητρίου
Μετάφραση-Απόδοση: Κωνσταντίνα Ρίτσου (+),
Σκηνικά: Ελπίδα Γαδ (-)
Κοστούμια: Ledio Konxholli,
Μουσική επένδυση: Αλέξιος Σπανίδης,
*Το τραγούδι της παράστασης έγραψε ο Γιώργος Καλογερόπουλος
Στο θέατρο Αμιράλ, Αμερικής 10, Β’ Σκηνή
Μέχρι : 12/04/011
Τι ώρα : Δευτέρα, Τρίτη: 21.15
Διάρκεια : 96'
Διάλειμμα : 15'
Εισιτήρια : 15 ευρώ – ομαδικό 10 (άνω των 5 ατόμων)