Απάντηση σε ερώτηση του περιοδικού Liberation:«Γιατί κάνετε ταινίες;»
Ακριβώς στο κέντρο ενός φαινομενικά ακατανόητου κόσμου, στην ηλικία των 32 μου χρόνων, η ερώτηση «γιατί κάνω ταινίες» μοιάζει χωρίς απάντηση. Δεν ξέρω.
Το μόνο που ξέρω είναι πως δεν μπορώ να κάνω ταινίες, αν οι άνθρωποι δε μου το επιτρέψουν. Χωρίς την εμπιστοσύνη τους και την οικονομική τους υποστήριξη, νιώθω σα να μην υπάρχω. Τον τελευταίο ενάμιση με δύο χρόνια της ζωής μου βίωσα μια κατάσταση εμφανούς απραξίας – δε μου δόθηκαν ευκαιρίες να πραγματοποιήσω τα σχέδιά μου μέσω των επίσημων διαδικασιών. Δυο επιλογές μου έμεναν: είτε να πεθάνω σταδιακά από ασφυξία είτε να αναζητήσω κάποια εναλλακτική λύση. Ακολούθησε μια εφιαλτική χρονιά, όπου παρακαλούσα για λεφτά και προσπαθούσα να ανακαλύψω αν ήταν δυνατό να κάνω ένα διαφορετικό τύπο ταινιών στην Ουγγαρία, που να μην εξαρτάται από τις καθιερωμένες και παραδοσιακές πηγές χρηματοδότησης.
Και όταν τα λεφτά επιτέλους βρέθηκαν και κατάφερα να δημιουργήσω μια ιδέα ευκαιρίες ξεγελώντας τον εαυτό μου ότι είμαι πλέον «ανεξάρτητος», τότε ήταν που εμβρόντητος συνειδητοποίησα ότι δεν υπάρχει ούτε ανεξαρτησία ούτε ελευθερία, μόνο λεφτά και πολιτική. Δεν μπορείς ποτέ να ξεφύγεις από αυτά τα δυο. Αυτοί που σε χρηματοδοτούν, σε απειλούν κιόλας. Αυτό που απομένει είναι η υποχρέωση. Η ταινία πρέπει να γίνει. Απελπισμένος γραπώνεσαι από την πατερίτσα σου, την κάμερα, σαν να είναι η τελευταία της κουστωδίας μιας αλήθειας, που νόμιζες ότι υπήρχε. Αλλά τι αποτυπώνεται στο φιλμ, αν όλα είναι ένα ψέμα; Δεν είμαι τίποτα παραπάνω από απολογητής για τα ψέματα, τις προδοσίες και την ανεντιμότητα.
Αλλά σ΄ αυτή την περίπτωση, γιατί να κάνω ταινίες; Οδηγούμαι σε εσωτερικές συγκρούσεις, καθώς η αυτοπεποίθησή μου κλυδωνίζεται, το συνεργείο αραιώνει, γιατί το εγχείρημα μοιάζει αβέβαιο και δεν μπορώ να τους πληρώσω ικανοποιητικά. Και μένω με ένα γενικότερο συναίσθημα ανησυχίας. Έτσι, δραπετεύω από αυτή την κατάσταση απελπισίας σε μια άλλη: τον κινηματογράφο.
Πιθανότατα κάνω ταινίες για να προκαλέσω την τύχη, για να είμαι ταυτόχρονα ο πιο ταπεινωμένος και, για λίγες μόνο στιγμές, ο πιο ελεύθερος άνθρωπος στον κόσμο. Απεχθάνομαι τις ιστορίες, καθώς παραπλανούν τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι κάτι έχει συμβεί. Στην πραγματικότητα, τίποτα δε συμβαίνει, καθώς γλιστράμε από τη μια κατάσταση στην άλλη. Γιατί σήμερα υπάρχουν μόνο καταστάσεις, όλες οι ιστορίες έχουν γίνει χυδαίες και μπανάλ. Το μόνο που απομένει είναι ο χρόνος. Αυτό είναι πιθανότατα το μόνο γνήσιο πράγμα – ο χρόνος αυτός καθαυτός: τα χρόνια, οι μέρες, οι ώρες, τα λεπτά και τα δευτερόλεπτα. Και ο φιλμικός χρόνος έπαψε να υπάρχει από τη στιγμή που το ίδιο το φιλμ έπαψε να υπάρχει. Ευτυχώς, δεν υπάρχει αυθεντική φόρμα ή μια κυρίαρχη τάση. Κάποιο είδος μαζικής συνειδητοποίησης, μια αναζήτηση της δικής μας ψυχής, θα μπορούσε να ελαφρύνει την κατάσταση. Ή να μας σκοτώσει.
Θα μπορούσαμε να πεθάνουμε αν δεν ήταν δυνατό να γυρίσουμε ταινίες ή θα μπορούσαμε να πεθάνουμε επειδή κάνουμε ταινίες. Αλλά δεν υπάρχει διαφυγή. Οι ταινίες είναι το μοναδικό μέσα πιστοποίησης της ζωής μας. Τελικά, τίποτα δεν απομένει από μας, εκτός από τα έργα μας – ρολλά σελιλόιντ με τις σκιές μας περιπλανώνται προς αναζήτηση της αλήθειας και της ανθρώπινης φύσης μέχρις εσχάτων. Πραγματικά, δεν ξέρω γιατί κάνω ταινίες. Ίσως για να επιβιώσω, επειδή ακόμα θέλω να ζήσω, τουλάχιστον λίγο περισσότερο…
Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του Κολαστηρίου.
Μπέλα Ταρ,
Μάρτιος 1987
*
"ΤΟ ΑΛΟΓΟ ΤΟΥ ΤΟΡΙΝΟ", η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΤΑΙΝΙΑ του ΜΠΕΛΑ ΤΑΡ, η οποία βραβεύτηκε με ΑΡΓΥΡΗ ΑΡΚΤΟ στο πρόσφατο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ, κυκλοφορεί από την Πέμπτη 7 Απριλίου, σε ΠΡΩΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΟΒΟΛΗ και στους κινηματογράφους:
ΑΑΒΟΡΑ (Ιπποκράτους 180 (ΜΕΤΡΟ Αμπελόκηποι) τηλ.: 210-6462253, 210-6423271) ώρες: 19:15 και 22:00 και
ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ιερά Οδός 48 & Μεγ.Αλεξάνδρου 134-136, (ΜΕΤΡΟ Κεραμεικός) τηλ.: 210-3609695) ώρες: 19:00 και 22:00.
Το μόνο που ξέρω είναι πως δεν μπορώ να κάνω ταινίες, αν οι άνθρωποι δε μου το επιτρέψουν. Χωρίς την εμπιστοσύνη τους και την οικονομική τους υποστήριξη, νιώθω σα να μην υπάρχω. Τον τελευταίο ενάμιση με δύο χρόνια της ζωής μου βίωσα μια κατάσταση εμφανούς απραξίας – δε μου δόθηκαν ευκαιρίες να πραγματοποιήσω τα σχέδιά μου μέσω των επίσημων διαδικασιών. Δυο επιλογές μου έμεναν: είτε να πεθάνω σταδιακά από ασφυξία είτε να αναζητήσω κάποια εναλλακτική λύση. Ακολούθησε μια εφιαλτική χρονιά, όπου παρακαλούσα για λεφτά και προσπαθούσα να ανακαλύψω αν ήταν δυνατό να κάνω ένα διαφορετικό τύπο ταινιών στην Ουγγαρία, που να μην εξαρτάται από τις καθιερωμένες και παραδοσιακές πηγές χρηματοδότησης.
Και όταν τα λεφτά επιτέλους βρέθηκαν και κατάφερα να δημιουργήσω μια ιδέα ευκαιρίες ξεγελώντας τον εαυτό μου ότι είμαι πλέον «ανεξάρτητος», τότε ήταν που εμβρόντητος συνειδητοποίησα ότι δεν υπάρχει ούτε ανεξαρτησία ούτε ελευθερία, μόνο λεφτά και πολιτική. Δεν μπορείς ποτέ να ξεφύγεις από αυτά τα δυο. Αυτοί που σε χρηματοδοτούν, σε απειλούν κιόλας. Αυτό που απομένει είναι η υποχρέωση. Η ταινία πρέπει να γίνει. Απελπισμένος γραπώνεσαι από την πατερίτσα σου, την κάμερα, σαν να είναι η τελευταία της κουστωδίας μιας αλήθειας, που νόμιζες ότι υπήρχε. Αλλά τι αποτυπώνεται στο φιλμ, αν όλα είναι ένα ψέμα; Δεν είμαι τίποτα παραπάνω από απολογητής για τα ψέματα, τις προδοσίες και την ανεντιμότητα.
Αλλά σ΄ αυτή την περίπτωση, γιατί να κάνω ταινίες; Οδηγούμαι σε εσωτερικές συγκρούσεις, καθώς η αυτοπεποίθησή μου κλυδωνίζεται, το συνεργείο αραιώνει, γιατί το εγχείρημα μοιάζει αβέβαιο και δεν μπορώ να τους πληρώσω ικανοποιητικά. Και μένω με ένα γενικότερο συναίσθημα ανησυχίας. Έτσι, δραπετεύω από αυτή την κατάσταση απελπισίας σε μια άλλη: τον κινηματογράφο.
Πιθανότατα κάνω ταινίες για να προκαλέσω την τύχη, για να είμαι ταυτόχρονα ο πιο ταπεινωμένος και, για λίγες μόνο στιγμές, ο πιο ελεύθερος άνθρωπος στον κόσμο. Απεχθάνομαι τις ιστορίες, καθώς παραπλανούν τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι κάτι έχει συμβεί. Στην πραγματικότητα, τίποτα δε συμβαίνει, καθώς γλιστράμε από τη μια κατάσταση στην άλλη. Γιατί σήμερα υπάρχουν μόνο καταστάσεις, όλες οι ιστορίες έχουν γίνει χυδαίες και μπανάλ. Το μόνο που απομένει είναι ο χρόνος. Αυτό είναι πιθανότατα το μόνο γνήσιο πράγμα – ο χρόνος αυτός καθαυτός: τα χρόνια, οι μέρες, οι ώρες, τα λεπτά και τα δευτερόλεπτα. Και ο φιλμικός χρόνος έπαψε να υπάρχει από τη στιγμή που το ίδιο το φιλμ έπαψε να υπάρχει. Ευτυχώς, δεν υπάρχει αυθεντική φόρμα ή μια κυρίαρχη τάση. Κάποιο είδος μαζικής συνειδητοποίησης, μια αναζήτηση της δικής μας ψυχής, θα μπορούσε να ελαφρύνει την κατάσταση. Ή να μας σκοτώσει.
Θα μπορούσαμε να πεθάνουμε αν δεν ήταν δυνατό να γυρίσουμε ταινίες ή θα μπορούσαμε να πεθάνουμε επειδή κάνουμε ταινίες. Αλλά δεν υπάρχει διαφυγή. Οι ταινίες είναι το μοναδικό μέσα πιστοποίησης της ζωής μας. Τελικά, τίποτα δεν απομένει από μας, εκτός από τα έργα μας – ρολλά σελιλόιντ με τις σκιές μας περιπλανώνται προς αναζήτηση της αλήθειας και της ανθρώπινης φύσης μέχρις εσχάτων. Πραγματικά, δεν ξέρω γιατί κάνω ταινίες. Ίσως για να επιβιώσω, επειδή ακόμα θέλω να ζήσω, τουλάχιστον λίγο περισσότερο…
Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του Κολαστηρίου.
Μπέλα Ταρ,
Μάρτιος 1987
*
"ΤΟ ΑΛΟΓΟ ΤΟΥ ΤΟΡΙΝΟ", η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΤΑΙΝΙΑ του ΜΠΕΛΑ ΤΑΡ, η οποία βραβεύτηκε με ΑΡΓΥΡΗ ΑΡΚΤΟ στο πρόσφατο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ, κυκλοφορεί από την Πέμπτη 7 Απριλίου, σε ΠΡΩΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΟΒΟΛΗ και στους κινηματογράφους:
ΑΑΒΟΡΑ (Ιπποκράτους 180 (ΜΕΤΡΟ Αμπελόκηποι) τηλ.: 210-6462253, 210-6423271) ώρες: 19:15 και 22:00 και
ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ιερά Οδός 48 & Μεγ.Αλεξάνδρου 134-136, (ΜΕΤΡΟ Κεραμεικός) τηλ.: 210-3609695) ώρες: 19:00 και 22:00.
Posts
No comments:
Post a Comment