17.10.08

Το αμάρτημα του ομοιώματος .

Πριν ακόμη φορεθούν τα φρου-φρου του χειμώνα, ενώ ο καιρός δεν ξέρει τι να ψηφίσει, εκτός Αθηνών, σε κάποιες μονοκατοικίες με κήπους, δύο κόκορες και μία κότα –οι υπόλοιπες τα ‘‘κακάρωσαν’’ υπέρ της τυχερής εναπομείνασας- ακούγονται ακόμη φυσικοί, καθαροί ήχοι. Με την ανηψιά μου, λοιπόν, παίζουμε το κλασικό αλλά αξεπέραστο ‘‘ζώα-φυτά-πράγματα’’ – όπου στο χαρτί, οι στραβές κάθετες μοιάζουν με στροφές στο Πήλιο- όταν ακούγεται ο πιο ντόμπρος κόκορας έξω από το ανοιχτό παράθυρο. Επειδή όμως δεν είμαι ενήμερη για το σχήμα ‘‘μία κότα μέσα σε δύο κόκορες’’ σπεύδω να πω πως ένα κινητό χτυπάει… Και δεν θέλουμε πολύ για να βάλουμε τα γέλια. Αυτό θα πει ζωή και κότα.


Πώς η τεχνολογία επηρεάζει τη μνήμη και πώς υποκαθιστά τη φύση, αποτελεί σημείο των καιρών. Σήμερα που κάθε κινητό ξεπερνά την οικονομία της χρησιμότητας και τα όρια του μέσου και φέρει το μήνυμα ότι όλα μπορούν να συμβούν, κατ’ επέκταση μηνυματοποιεί την ίδια τη φαντασίωση, επόμενο είναι να έχουμε συνηθίσει το κινητό που χτυπάει σαν κόκορας από τον ίδιο τον κόκορα. Η κατάργηση του αντικειμένου με τον παράλληλο εγκιβωτισμό του σε ένα άλλο, ξένο αντικείμενο, όπως είναι το κινητό και μάλιστα αντικείμενο υπερθεματικό όσον αφορά τις ρυθμίσεις, επιλογές και λειτουργίες του, αποτυπώνει την κατάσταση της καθημερινής πραγματικότητας και όχι της πραγματικής καθημερινότητας, καθώς η έννοια του πράγματος πάντα υπολείπεται και κρύβεται πίσω από τη σκιά του. Τελικά, υπερισχύει το ομοίωμα έναντι του βιώματος και αυτή η ισχύς του ομοιώματος υπαινίσσεται το αμάρτημά του.


Όταν οι εξωτερικές συνθήκες αναγκάζουν το άτομο να συνειδητοποιήσει ότι η μνήμη του το ξεγέλασε, όταν του υποδεικνύουν ότι δεν θυμήθηκε το γεγονός αλλά τη μεταφορά του, τότε συμβαίνει μια κρίσιμη χρονική στιγμή, στα πλαίσια της οποίας διαπιστώνεται και η επιρροή από την τεχνολογία. Είναι όμως μόνο τεχνολογικής διάστασης η επιρροή; Δεν είναι και πολιτισμική; Σαφώς και είναι. Όταν η ίδια η γλώσσα επαφίεται σε μεταφορικά σχήματα, όταν παρατηρείται ο παραλληλισμός του ονόματος με ένα άλλο όνομα αναφορικά προς την ιδιότητά του – βλ. στραβές κάθετες = στροφές = δρόμοι-, τότε από τη στιγμή που ο πολιτισμός εισχωρεί στους πόρους του ατόμου, από τη στιγμή που το άτομο μιλάει πια με ιδιότητες, αρχίζει και το
trauerspiel με τη μεταφορά. Δεν είναι επομένως η τεχνολογία αλλά ο λόγος της τέχνης, η λογοτεχνία αυτή που πρώτη φέρνει σε επαφή το άτομο με τη σκιά, τη μεταφορά, το φαντασιακό, μυθικό και αθέατο. Η τεχνολογία εξυπηρετεί αντίστοιχα τον ίδιο ρόλο. Ο χρήστης της τεχνολογίας στην ουσία έχει προετοιμάσει τον εαυτό του από τότε που με αφορμή τις λέξεις κατέληγε σε εικόνες.


Η ονοματοποιία ωστόσο, η δημιουργία ονόματος με αφορμή έναν ήχο, είναι μια πράξη με πολιτικό περιεχόμενο. Το να δημιουργείς ένα νέο όνομα, είναι στην πράξη η απόπειρα να προσάπτεις πολιτική, μοναδική διάσταση στη γραφή, διεκδικώντας μια θέση κεκτημένου πλάι στις υπάρχουσες, ήδη κεκτημένες από άλλους λέξεις. Η έννοια της μοναδικότητας διαφοροποιεί αντίστοιχα και την παροιμία από την ονοματοποιημένη μεταφορά. Ενώ η παροιμία διανοίγεται σε ένα συλλογικό σκοπό, άρα και σε μία ολοκλήρωση, ενώ η παροιμία έχει ένα κοινό να την περιμένει και να την προφέρει, η ονοματοποιία έχει κάτι αιχμηρό, αίρει τη συλλογικότητα και δεν βαδίζει με άξονα την περατότητα. Κινείται γύρω από τον υπαινιγμό της ανατροπής.

No comments: