Μιχαήλ Μήτρας: Μηχανή Αναζήτησης, πεζο-γραφήματα

Από τις εκδόσεις Νεφέλη

Τι καθιστά τη γλώσσα Μηχανή αναζήτησης; Στον ορίζοντα αυτού του ερωτήματος, εάν υποθέσουμε ότι η γλώσσα-οφειλέτης είναι μια γλώσσα που αντλεί δύναμη μέσα από τις παλαιόθεν εγκαθιδρυμένες σχέσεις, μέσω των σχέσεων που τη συνδέουν τόσο με την εργασία όσο και με την εξουσία, θα δούμε, τότε, ότι αυτός ο τύπος της γλώσσας αποτελεί μεν μια μηχανή, διότι συντελεί στην αύξηση της παραγωγικότητας υπό το καθεστώς της ‘‘γραμμικής ηλεκτρονικής’’ ή/και της επιστημονικής διαλέκτου (jargon). Θα δούμε δε ότι τελεί, ειδικότερα, χρέη για μια ανθρώπινη μηχανή, για έναν ανθρώπινο παράγοντα μετατρεπόμενο σωματικά και νοητικά σε ένα μονοδιάστατο, υπηρεσιακό ιππότη, αμυνόμενο περί κεφαλαίου, ο οποίος μην έχοντας προσωπικό χρόνο να απολαύσει τις εικόνες της ζωής, απέτρεψε τη συνείδησή του από κάθε ελαφρύ, αέρινο, φυσικό εν τέλει, στοιχείο. Δεν είναι η περίπτωση της γλώσσας που εξετάζουμε, αλλά, ευκαιρίας δοθείσης, μας ενδιαφέρει να αποκρυπτογραφήσουμε αυτό το ‘‘εν τέλει’’, εάν το τέλος συνιστά το σκοπό ή/και το τέρμα, ώστε να δούμε διαδοχικά, εάν η γλώσσα-οφειλέτης πολεμά ή/και πεθαίνει. Στον πόλεμο, είναι γνωστό ότι η ήττα ισοδυναμεί με την πτώση, η οποία στοιχειοθετεί, άλλοτε τον σωματικό, άλλοτε τον ψυχικό θάνατο.

Έχοντας συνοπτικά προσδιορίσει τη γλώσσα των συστημικών αξιών, αχνοδιαγράφεται η διαπίστωση ότι παρόλο που η γλώσσα-οφειλέτης δεν καθίσταται ως μηχανή αναζήτησης, μέσω και διά της οποίας ο συγγραφέας Μιχαήλ Μήτρας ακούει ύποπτους ήχους πίσω από τις χαραμάδες των λέξεων και επιχειρεί οι γενετήριες εικόνες να συνάψουν αντιφατικές, δραστήριες και αυτόνομες σχέσεις, δεν κρίνεται, από την άλλη πλευρά, ως αδιάφορη. Και τούτο, διότι, εάν δεν υπήρχε, δεν θα προέκυπτε μέσω του συμπτωματολογικού της χαρακτήρα, μέσω της επιθανάτιας μαχητικότητας, αυτή η άλλη γλώσσα που διαπερνά το θνησιγενές για να το διασώσει, ως ένα σύστημα των ετερογενών καθεστώτων- για να θυμηθούμε τον Lyotard- και αρκεί για να διαψεύσει τις προσδοκίες του υπηρεσιακού ιππότη, επισημαίνοντας ότι η θαλασσί ξενοποίηση, προερχόμενη από το να ζει ο άνθρωπος εντός ενός ξένου κόσμου και κάτω από έναν ανέγγιχτο ουρανό, μεταλλάσσεται σε μια άλλη κατάσταση, κατά την οποία ο άνθρωπος ζει ως ξένος εντός του οικείου κόσμου, δηλαδή, κολυμπώντας σε μια θάλασσα, ως παρατηρητής του εαυτού του, ενώ ονειρεύεται. Τότε, το ασυνείδητο ενεργοποιείται, αναμορφώνει τη συλλογική πραγματικότητα και προσδίδει μια ατομική διάσταση σε αυτήν.

Επιγραμματική διατύπωση: το στοιχείο του ξένου εσωτερικεύεται από τον άνθρωπο για να μετατραπεί σε κάτι άλλο, σε έτερον, ενώ κάθε μετατροπή στοιχείων, ιδωμένη ως μια εσωτερικευμένη τροπή, ανήκει, καταγωγικά και μόνο, σε ένα φασματικό παρόν, από το οποίο δε δόθηκε η δυνατότητα διαφυγής, δηλαδή, τροπής σε φυγή. Και τούτο, διότι είμαστε πολιτισμικά εξημερωμένοι.

Είναι προφανές ότι η Μηχανή αναζήτησης του Βολιώτη συγγραφέα, Μ. Μήτρα, δεν είναι μόνο ένας τίτλος για μια σειρά κειμένων, μεταξύ άλλων, παλαιότερων, που δημοσιεύτηκαν σε άλλους χρόνους. Μηχανή αναζήτησης είναι κάθε κείμενο: η Φανταστική Νουβέλα, η Αστική Τοπιογραφία, οι Αόριστες λεπτομέρειες. Διαβάζοντας, για παράδειγμα, στη Φανταστική Νουβέλα, στη σελίδα 26, ‘‘θάλασσα αίμα και δαντέλλες τέταρτο φεγγαριού στάχυα στον κάμπο περιοδικά σε περίπτερο’’, μου έρχονταν στο νου, ασύνδετες λογικά, εικόνες του Ζαν Λυκ Γκοντάρ, από την ταινία του Δύο ή τρία πράγματα που ξέρω γι’ αυτήν, όταν μετά, στη σελίδα 203, είδα ότι αυτό δεν ήταν τυχαίο, καθώς η υποψία μετατράπηκε σε βεβαιότητα.

Τηρώντας την ορθογραφία του κειμένου, παραθέτω, από τη σελίδα 15, ένα ‘‘μονοκόμματο’’ κείμενο, αποκαλυπτικό για τη σχέση του νεφελώματος που η γλώσσα συμπράττει με ή εναντίον του εαυτού της:
‘‘μεσημέρι ή βράδυ όταν θ’ αρχίσης να δοκιμάζης τη βεβαιότητά σου μετεωριζόμενη πάνω σε μια ταλάντωση κατά διαστήματα μένοντας ακίνητη κι εγώ θα θέλω πολύ να σβήσω το φως να φάω ένα μήλο να βγω στη λεωφόρο ή να κοιμηθώ βαθειά. Ύστερα όμως απομνημονεύω τις γνωστές προνομιούχες λέξεις κι αλλάζω διάθεση’’.

Οπότε, στο ερώτημα, τι καθιστά τη γλώσσα μηχανή αναζήτησης, η απάντηση θα μπορούσε να είναι: η συνειδητότητα της ίδιας της αδυναμίας της, ένα ζήτημα, με το οποίο καταπιάνεται ο συγγραφέας.

Ευκαιρία να γνωρίσετε τον Μ. Μήτρα στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Νεφέλη, Ασκληπιού 16, αυτό το Σάββατο, 7 Μαρτίου, το μεσημέρι, από τις 12.00 έως τις 14.00 και να σας υπογράψει το βιβλίο του.

Εκδόσεις Νεφέλη:210-3639962, fax: 210-3623093,

email: info@nnet.gr

http://www.nnet.gr/