Από τις εκδόσεις ΗριδανόςΟ δεύτερος τόμος του τρίτομου έργου Η ανατομία της μελαγχολίας του Robert Burton (1577-1640), σε μετάφραση του Παναγιώτη Χοροζίδη, αφορά στη θεραπεία της μελαγχολίας. Ειδικότερα, προσεγγίζονται οι τρεις πτυχές της: η διαιτητική, η φαρμακευτική και η χειρουργική, ώστε, όπως ενδείκνυται και μέσα από τη διατύπωση ‘‘ο δεύτερος διαμελισμός’’, το βιβλίο μπορεί να διαμελιστεί, να διαβαστεί τμηματικά, ανά τεμάχιο (κεφάλαιο), και να ανατραπεί η αλληλουχία των τομών του. Ξεκινώντας να μελετούμε τις επιδράσεις που οι διατροφικές συνήθειες ασκούν στο καταστατικό της μελαγχολίας, είναι προφανές ότι και το φαινόμενο της μελαγχολίας, εκτός από διαχρονικό, αποτελεί ένα ψυχοσωματικό σύμπτωμα. Όμως, η δράση αυτού του συμπτώματος είναι αμφίδρομη, καθώς ο τρόπος με τον οποίο οι τροφές σταθμεύονται στο στομάχι, επηρεάζει τη διάθεσή μας, αλλά και η ίδια η διάθεση επηρεάζει τις διατροφικές επιλογές μας. Οι πληροφορίες, τις οποίες ο νους αποκομίζει μέσω της ενδελεχούς ανάγνωσης, είναι εμπεριστατωμένες, συνοδευόμενες από αναλυτικές υποσημειώσεις, ώστε δείχνουν την πλούσια και βαθιά γνώση του συγγραφέα επί του θέματος. Δεν είναι τυχαίο ότι συγγραφείς όπως ο Μπέκετ έχουν επηρεαστεί από το έργο του Robert Burton, αναπαράγοντας τους συλλογισμούς του.
Το οξύμωρο, βέβαια, έγκειται στο ότι κάθε βιβλίο είναι μια πρόταση στο άγνωστο, ενώ εσωκλείει το ήδη γνωστό στις σελίδες του. Εκεί έγκειται η γοητεία της ανάγνωσης, η πράξη της οποίας εμπλουτίζεται διαρκώς από τα νέα στοιχεία, πόσο μάλλον όταν αυτά είναι κατηγοριοποιημένα, αλφαβητικά καταγεγραμμένα. Στο δεύτερο τόμο, Η θεραπεία της μελαγχολίας, από την Ανατομία της μελαγχολίας, στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, δίνεται η ευκαιρία στον αναγνώστη να συγκρίνει τις δράσεις των φυτών και των βοτάνων, τα οποία έχουν σταχυολογηθεί από το έργο του Διοσκουρίδη Περί ύλης ιατρικής και από τα έργα του Nicholas Culpeper The English physitian (Λονδίνο, 1652) , The complete Herbal (Λονδίνο, 1653) και εδώ παρατίθενται με αλφαβητική σειρά.
Ένα από αυτά τα φυτά και τα βότανα του καταλόγου είναι και ο ελλέβορος, μέλας ή λευκός, για τον οποίο μέσα στο κείμενο, συγκεκριμένα στη σελίδα 347, διαβάζουμε:
« Την εποχή του Στράβωνα ήταν ταξίδι σύνηθες. Στο πλοίο για Αντίκυρα: γνωστή η παροιμία στους Έλληνες και στους Λατίνους, καλούσε τον ζαβό ή τον τρελό να πάει να πάρει ελλέβορο· παρόμοια τα λέει ο Μένιππος στον Τάνταλο: Χαμένα τα ‘χεις, Τάνταλε, κι έχεις ανάγκη από ελλέβορο, και μάλιστα ανέρωτο». Παραθέτοντας αυτό το παράδειγμα, αρχίζει αχνά να διαγράφεται η σχέση έμπνευσης-γνώσης. Η πληροφορία, δηλαδή, ότι ο λευκός ελλέβορος δινόταν ως φταρνιζόσκονη, μπορεί να ενταχτεί σε ένα σκετς περί βοτάνων ο λόγος ή/και να αποκτήσει έναν δραματολογικό χαρακτήρα.
Γενικότερα, το προσόν του Μπέρτον, που ισχυριζόταν ότι ήταν απασχολημένος για να αποφεύγει τη μελαγχολία, έγκειται στο ότι δημιουργεί ένα πολυσυλλεκτικό κείμενο, διανθισμένο από αναφορές στον Οράτιο, στον Οβίδιο, στο Σενέκα, στον Αριστοτέλη και σε πολλούς άλλους, ώστε τελικά αν και θεολόγος, έμεινε πιστός στη μαθηματική ακρίβεια, μια αρετή που καλλιέργησε από την εποχή της ενασχόλησής του με τα μαθηματικά.
Σήμερα, βέβαια, η προβολή της μελαγχολίας πρέπει να εξεταστεί μέσα και από το φάσμα της υπερβολικής έκθεσης απέναντι στην πληροφόρηση, μέσα από την εξάρτηση του ανθρώπου από τις ‘‘προσωπικές’’ μηχανές, οπότε, ο τίτλος και μόνο περί θεραπείας δείχνει ουτοπικός. Μέσω των λέξεων, όμως, δεν χάνουμε το δικαίωμα να προσδοκούμε…
Ρόμπερτ Μπέρτον Η Ανατομία της Μελαγχολίας, Η Θεραπεία της Μελαγχολίας, τόμος ΙΙ, εκδόσεις Ηριδανός, Αθήνα 2008
Εκδόσεις Ηριδανός
Ζ. Πηγής 79, 114 73 Αθήνα,
Posts
No comments:
Post a Comment