11.2.11

Δίκαιο και Θέατρο. Από το άσχημο στο εύσχημο.

*ένα παράδειγμα (φωτογραφία)
Στο διάστημα των εορτών, ξεφύλλισα πάλι τον «Ξένο» του Καμύ, διαπιστώνοντας πόσο μου αρέσουν οι περιγραφές του. Ιδέα δεν είχα τότε, ότι σύντομα θα έβλεπα το έργο «Οι Δίκαιοι». Μήπως κάτι ανώτερο συνωμοτεί με τις εμμονές μας; Ή οι εμμονές συνωμοτούν ερήμην μας, ποιος ξέρει… Βρίσκομαι μία ώρα νωρίτερα στην πλατεία Κοραή. Ξέρω ότι τελικά θα δω μόνη μου την παράσταση στο Χώρο Ιστορικής Μνήμης Κοραή 4. Δίκαιο, λοιπόν, σε σχέση με τον εαυτό μου, είναι να υποστώ αυτό που συμβαίνει. Βαριέμαι τα τηλέφωνα αντικατάστασης φιλικού προσώπου και πόσο μάλλον της τελευταίας στιγμής. Πίνω έναν εσπρέσο στα Starbucks, επάνω και ανάποδα καθισμένη, βλέποντας προς τη τζαμαρία. Θα μπορούσα να ήμουν σε κουκέτα τρένου με φωνές τριγύρω. Και διαβάζω στα ψιλά fac, τα περιβόητα του «απτυχίωτου» Πέτρου Τατσόπουλου, ότι οι Έλληνες δεν έχουμε χιούμορ. Αυτό συμπεραίνω, όπως διηγείται τα περί «τοίχου» και του γέρου του Μοριά αναρτημένα σχόλια. Οκ, παρακάτω. Ξεσφίγγω το κασκόλ μου, και με τη γρήγορη κίνηση, που κάνω, αναπολώ το είδωλο της ιστορίας στη τζαμαρία. Αυτό το κασκόλ τελεί χρέη Χριστουγεννιάτικου μισθού. Κάποτε, στο Voyager αυτά, αντί δώρου εορτών, είχαμε λάβει «δωροεπιταγή» Notos Galleries. Πώς φτάσαμε στην κρίση…τυχαία δήθεν σχολιάζεται η καταπάτηση της δικαιοσύνης. Και πώς μεταπηδούμε από την αναφορά στο αίσθημα «δικαίου» στην άλλη αναφορά, στην απονομή «δικαιοσύνης»…διόλου τυχαίο, διαόλου τροχαίο. Αν σκεφτείς ότι η δικαιοσύνη παραπέμπει σε ένα -δικαστικό ενίοτε- σύστημα και στη λειτουργία του, ενώ αντίθετα το «δίκαιο» αφορά στη σχέση με τον εαυτό μας, από την αποδόμηση της οποίας σαφώς και καθορίζεται και η σύστοιχη σχέση «φιλοξενίας» των άλλων μέσα μας. Το δίκαιο είναι ενυπόθηκο στη συνείδηση, η δικαιοσύνη θα μπορούσε να εκληφθεί ως μια αρετή του δικαίου.

Άρα, λοιπόν, «οι Δίκαιοι» του Καμύ αντιμετωπίζουν το δίκαιο. Δεν πιστεύουν στη δικαιοσύνη της εξουσίας που στερεί δικαιώματα. Μας εκτοπίζουν από το «άσχημο άδικο», που εμφανίζεται με ή χωρίς προσχήματα καθημερινά, για να μας οδηγήσουν στο «εύσχημο δίκαιο», όπως το εκλαμβάνουν οι χαρακτήρες του έργου, σε σχέση με τους εαυτούς και την ίδια την ομάδα τους, αποκομμένοι από το σύνολο της τσαρικής κοινωνίας της Ρωσίας του 1905. Το έργο υμνεί μια Ηρακλείτια πράξη-οπωσδήποτε του Κώστα Αξελού Ο Ηράκλειτος και η Φιλοσοφία, εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα 1976 πρέπει να τρυπώνει σε βιβλικές φωλιές έστω και par Terre-,στον αντίκτυπο της οποίας «η πόλη δονείται από αγώνες», καθώς δικαιοσύνη, διχόνοια και αναγκαιότητα συνδέονται. Από την άλλη, «οι Δίκαιοι» εγείρουν το ερώτημα, πώς μπορούν αγάπη και δικαιοσύνη να συνυπάρξουν. Τίθεται ο προβληματισμός, πώς η «ζεστασιά»-όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η «Ντόρα»- συναντά το δίκαιο. Ανοιχτή η απάντηση. Και ενώ είμαστε σαφώς ενάντιοι σε φαινόμενα βίας και τρομοκρατίας, μέσα από το θέατρο βλέπουμε πώς δίνεται η δυνατότητα, στην Αλήθεια, να επανακάμψει και να χυθεί φως στην τιμή του ένοχου συντρόφου, που δεν προδίδει αυτούς που τον αγαπούν και επιλέγει το θάνατο. Το αίσθημα της αγάπης, επομένως, διαμεσολαβείται από ένα πνευματικό και κοινό όραμα. Από τον ίδιο το Λόγο, που εμφανίζεται διά της άρνησής του. Ως παράλογο, αντιστάθμισμά του.

Αλλά «οι Δίκαιοι» με κέρδισαν, με αφύπνισαν ως Σημείο Μηδέν (Μαρία Αθηναίου, Ελεάνα Γεωργούλη, Ρόζα Προδρόμου, Σάββας Στρούμπος, Μιλτιάδης Φιορέντζης). Εξαιρετική η ιδέα του σκηνικού, απέριττο και με ένα σώμα από καμένα χαρτιά, που ενώ μετακινούνταν, άφηναν την ιδέα ενός παφλασμού. Σαν να είχαν καεί οι πληγές ενός φιδιού, για να μην ξεπροβάλει και άλλο κεφάλι μιας «Δίκης Ύδρας». Στη Δίκη, άλλωστε, αναφέρεται και η ιστορία της λέξης «δικαιοσύνη», θα διαπιστώσουμε ενθυμούμενοι το Ντεριντά. Σπονδυλωτό το πέρασμα, από τον ένα ρόλο στον άλλο, ώστε ο θεατής να προσέχει το σύνολο αντί να προέχει ο ένας σε βάρος των υπολοίπων. Αυτό σημαίνει ομάδα. Ομαδικότητα, η πεπραγμένη δυνατότητα της ομάδας. Ο Σάββας Στρούμπος («Καλιάγεφ», μεταφραστής και σκηνοθέτης της παράστασης) επάξια συνδύασε τα δεδομένα. Κάθε ρόλος έχει και την ιδιαιτερότητά του, και όμως η σύνθεση είναι τέτοια, ώστε η ομάδα να λειτουργεί άρτια, αποτελεσματικά, συγχρονισμένα. Και βέβαια, το ταλέντο του Μιλτιάδη Φιορέντζη (Άννενκοφ) δεν κρύβεται επίσης ούτε στο ρόλο του αφηγητή, τον οποίο απέδωσε με αποστασιοποίηση, αλλά ούτε και στο ρόλο του ανακριτή-αστυνομικού, υπό τη θέση του οποίου αποκάλυψε μια αυστηρή περσόνα-(μάσκα), δανειζόμενος το προφίλ της εξουσιαστικής αρχής. «Οι Δίκαιοι» είναι από τις παραστάσεις Εμπειρίας και όχι «αφρόκρεμας» της Αθήνας, στο όνομα της οποίας μερικοί χαϊδεύουν-σε τόπους άλλους-πρώην τερατουργήματά τους. Και δικαίως –αν και από θέση αποστασιοποίησης σε σχέση με εμάς – ο Άγγελος Δεληβοριάς χειροκρότησε όρθιος το Σημείο Μηδέν. Θα έπρεπε να το πράξουμε όλοι μας.


Η παράσταση Οι Δίκαιοι θα παίζεται από τις 10 Φεβρουαρίου 2011, κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στο Χώρο Ιστορικής Μνήμης, Κοραή 4 (μετρό Πανεπιστήμιο). Ώρα έναρξης 9μ.μ. Διάρκεια: 90 λεπτά

Μετάφραση – σκηνοθεσία: Σάββας Στρούμπος
Παίζουν: Μαρία Αθηναίου, Ελεάνα Γεωργούλη, Ρόζα Προδρόμου, Σάββας Στρούμπος, Μιλτιάδης Φιορέντζης.

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210-3225207 και 6942-841714

Τιμή εισιτηρίου: 15€ και 10€ φοιτητές/άνεργοι

Η παράσταση γίνεται με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Η μετάφραση του έργου θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Νεφέλη.

...
Επόμενη πρόσκληση-πρόκληση;
Δεν ενέχει ειλικρινές ενδιαφέρον το ακόλουθο κείμενο, με τις απαντήσεις του Ντεριντά, ώστε να το βλέπαμε -και βεβαίως να το ακούγαμε- επί σκηνής;…άλλη μια εμμονή. Σημείο Μηδέν…please do sth…
http://www.aletheia.gr/text.html#Jaqcues_Derrida_:_%CE%91%CF%80%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82

No comments: