13.4.09

Christian Salmon Storytelling:απ' το χάρτη στο μύθο

Εκδόσεις Πολύτροπον
Έχει καταρριφθεί προ πολλού ότι ένας άνθρωπος έρχεται στον κόσμο, ως tabula rasa, διότι η αλληλεπίδραση της κληρονομικότητας με το περιβάλλον, όχι μόνο δεν είναι αμελητέα αλλά και, αποδεδειγμένα, θέτει το ερώτημα εάν γεννιόμαστε ή γινόμαστε αυτό που είμαστε. Σήμερα, εν όψει του Storytelling, έρχεται, επίσης, να καταρριφθεί ο παλιός συλλογισμός ότι οι δομές μιας κοινωνίας επαρκούν για την καλλιέργεια του ανθρώπου, σε σημείο που να μην επηρεάζονται από τη συμβολή ή τη συμβουλή του μύθου. Στα πλαίσια αυτής της μεταστρουκτουραλιστικής ανάλυσης, συμπεραίνουμε πως fabula rasa δεν υπάρχει. Αντίθετα, ολοένα και περισσότερο, διαπιστώνεται η επιθυμία για νέους μύθους και εμπνευσμένες ιστορίες, που αναλαμβάνουν να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς του συστήματος: στην πολιτική, στο μάρκετινγκ, στο καθημερινό φαντασιακό της εργασίας.

Αυτό είναι το θέμα του συγγραφέα Christian Salmon. Το βιβλίο Storytelling, Η μηχανή που κατασκευάζει ιστορίες και χειραγωγεί τα πνεύματα, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πολύτροπον, στοχεύει στο να ξεδιπλώσει τη στρατηγική, υπό το φως της οποίας νέες ιστορίες επινοούνται διαρκώς, από πολιτικούς, μαρκετίστες ή υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων. Τα παραδείγματα, που παρατίθενται στο βιβλίο, είναι κατατοπιστικά αλλά και διαχρονικού χαρακτήρα, καθώς αυτό που συνέβη ήδη μπορεί και πρόκειται να επαναληφθεί. Το αρχείο, λοιπόν, αυτών των ιστοριών οφείλει την ύπαρξή του στο γεγονός και μόνο ότι, σύντομα, οι ιστορίες – ή οι υστερίες, ως ύστερες ιστορίες- θα επαναληφθούν.

Ώστε, αναρωτιόμαστε εάν, τελικά, το storytelling αφορά σε μια πραγματική ανάγκη ή σε μία κατά φαντασίαν ασθενή-ανάγκη, μέσω της οποίας οι ανώτατοι στην ιεραρχία επιχειρούν να εκμαιεύσουν τις απόψεις των κατωτέρων τους, και, ακούγοντας τις ιστορίες των τελευταίων, να μπορούν, κατόπιν, τρόπον τινά, να κόψουν από τον άρτο, τον επιούσιο, των λέξεων. Τότε, από τη μετουσίωση της ιστορίας θα είναι σε θέση να φτάσουν σε μια μεταξίωση της ζωής; Όχι, αλλά αρκεί που θα το πιστεύουν.

Το ζήτημα της πίστης, όπως ο συγγραφέας Christian Salmon τονίζει στο βιβλίο, είναι θεμελιώδες για να συνειδητοποιήσουμε τους λόγους, για τους οποίους το storytelling αποτελεί το μόνιμο όπλο πειθούς, κινητοποίησης ή/και χειραγώγησης. Είναι ένα εργαλείο της ολοκληρωτικής κοινωνίας, η οποία τείνει να επαφίεται στην αφηγηματική τάξη πραγμάτων, προκειμένου, ως δήμιος, να δημεύσει τους λόγους των θυμάτων της. Άλλωστε, το είδωλο της γνώμης είναι γνωστό από τον Πιραντέλο και το περίφημο ‘‘έτσι είναι αν έτσι νομίζετε’’

Συνεπώς, ένας χάρτης δεν αρκεί για να αισθανθούμε ότι είμαστε σε θέση να ταξιδέψουμε. Χρειαζόμαστε, και στη φαντασία μας ακόμη, όσα θα προτείνουν ένα μυθικό, διαρκές τελετουργικό, ώστε το storytelling δεν λείπει ούτε από τις καρδιές ούτε από τα μυαλά μας.

Μικρά επιμύθια - παιχνίδια μνήμης

1. Πότε οι γυναίκες των ινδιάνων έχουν τη ''στάση της αιφνίδιας εκκίνησης'';
Απάντηση: όταν κάθονται ανακούρκουδα, πάντα έτοιμες να σηκωθούν για να πιάσουν ένα παιδί ή να κάνουν κάποια οικιακή δουλειά (σελ. 101)

2. Ποιες είναι οι έξι αξίες του Ίταλο Καλβίνο, που βρίσκονται, σήμερα, στον πυρήνα του σχεδιασμού του storytelling management;
Απάντηση: ελαφρότητα, ταχύτητα, ακρίβεια, ορατότητα, πολλαπλότητα και συνοχή (σελ. 100)

3. Γιατί οι υποψήφιοι Ινδοί, σε αμερικάνικες εταιρείες, παρακολουθούν accent neutralization classes;
Απάντηση: για να απαλείψουν την ινδική προφορά τους (σελ. 82) και να προσληφθούν σε call centers.

4. Σε τι αναφέρεται ο όρος ''γκουρού'' στην Αφρική;
α) σε ένα επάγγελμα β) σε μια αποστολή γ) σε ένα κοινωνικό λειτούργημα
Σωστή απάντηση είναι το γ (σελ. 72)

5. Κατά τον Στιβ Ντένινγκ, γκουρού του storytelling, οι ιστορίες μπορούν να ταξινομηθούν σε ποιες κατηγορίες;
Απάντηση: ιστορίες που επιτρέπουν να μοιραζόμαστε τις γνώσεις – ιστορίες που πυροδοτούν τη δράση- ιστορίες σχετικά με αυτά που μπορούν να συμβούν στο μέλλον- ιστορίες με χιούμορ ή σάτιρα – ιστορίες σαν εφαλτήρια, που φωτίζουν το μέλλον με βάση μια ιστορία σχετικά με το παρελθόν- ιστορίες που δηλώνουν ότι είμαστε μάρκες- ιστορίες που δηλώνουν ότι είμαστε άνθρωποι – ιστορίες που μεταβιβάζουν αξίες- ιστορίες που καλύπτουν τα κενά τεχνογνωσίας – ιστορίες που ενσωματώνουν άτυπες γνώσεις. ( είναι 10 και αναφέρονται στη σελ. 70)

6. Πότε η διαπολιτισμική ευαισθητοποίηση (‘‘cross-culture sensitivity’’) τείνει να είναι ένα φαινόμενο επιπολιτισμού;
Απάντηση: όταν για παράδειγμα, οι ντόπιοι μισθωτοί της Tesco, οφείλουν να γνωρίζουν πλήρως την πολιτική και την αθλητική επικαιρότητα της Μεγάλης Βρετανίας, ώστε να μπορούν να μιλούν σχετικά με τους πελάτες της εν λόγω αλυσίδας σουπερμάρκετ. ( σελ. 82-83)

*Τη μετάφραση του βιβλίου έχει κάνει ο Γιάννης Καυκιάς και την επιμέλεια η Συλβί Ρηγοπούλου.

Christian Salmon Storytelling, Η μηχανή που κατασκευάζει ιστορίες και χειραγωγεί τα πνεύματα, εκδόσεις Πολύτροπον, Αθήνα 2008

Εκδόσεις Πολύτροπον
Αραχώβης 35,
Εξάρχεια 10681
Τηλ:210-3634 780
fax: 210- 3616 343

No comments: