«Το να κάνεις το αντικείμενο της μελέτης σου κοντινό και ανθρώπινο, προδιαθέτει αυτό το νεανικό κοινό θετικά, το κάνει να θέλει να το γνωρίσει καλύτερα».«Δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει μόνο πού μπορείς να προμηθευτείς ένα βιβλίο. Αυτό θα το πετύχεις. Πρέπει να μας ενδιαφέρει πού μπορεί να φιλοξενείται ένα βιβλίο. Αυτό είναι το ζητούμενο για την Ελλάδα».
Ελένη Σταμπόγλη
Συνάντησα τη μία από τις δύο «ψυχές» των εκδόσεων Καλειδοσκόπιο, την Ελένη Σταμπόγλη, ιστορικό και συγγραφέα του βιβλίου Πρόσκληση σε γεύμα. Υπό τη σκέπη του πολιτισμού, οι πιο αυστηροί κριτές του, που δεν είναι άλλοι από τα παιδιά, μπορούν και πρέπει να κάνουν βήματα σκέψης. Για το Καλειδοσκόπιο, δεν υπάρχει μία ιστορία αλλά πολλές, δεν υπάρχει μία αλήθεια αλλά πολλές. Όλες, όμως, συνδυάζονται. Ώστε, μέσω αυτού του συνδυαστικού βηματισμού, σκέψη και συναισθηματική εγρήγορση προχωρούν μαζί.
Συνέντευξη στην Αντιγόνη Κατσαδήμα
Σήμερα το βιβλίο, και ειδικότερα το βιβλίο που απευθύνεται στα παιδιά, «πουλάει»;
Ε.Σ: Έχει γίνει μια έκρηξη στην εκδοτική παραγωγή. Τίτλοι, εγχώριοι και εισαγόμενοι, στο πλαίσιο των διεθνών συμπαραγωγών, βγαίνουν πάρα πολλοί. Αυτό δε σημαίνει ότι όλοι πηγαίνουν εξίσου καλά ούτε ότι όλοι είναι εξίσου καλοί. Είναι σίγουρο, όμως, ότι έχει σημειωθεί μια άνθηση την τελευταία 15ετία σε ό,τι αφορά το παιδικό βιβλίο.
Ποιος είναι ο στόχος της σειράς των πέντε βιβλίων με το γενικό τίτλο Στους δρόμους του Βυζαντίου, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο;
Ε.Σ.: Αυτή η σειρά ήταν από τους πρώτους στόχους, που έθεσε το Καλειδοσκόπιο. Έτσι ξεκινήσαμε, με τα εκπαιδευτικά πακέτα για το περιβάλλον –όταν βγάζαμε, τότε, το κουτί για το νερό- και αυτή τη σειρά για την καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο. Ένα από τα πράγματα στα οποία στοχεύαμε, ήταν να κάνουμε βιβλία ιστορίας για παιδιά, τα οποία θα ήταν διαφορετικά από εκείνα που είχαμε εμείς αλλά και διαφορετικά από τα άλλα βιβλία, που κυκλοφορούσαν, όταν ξεκινήσαμε. Είναι δηλαδή μια σειρά, η οποία, για τα τότε δεδομένα, είχε πολλά στοιχεία που τη διαφοροποιούσαν από τα βιβλία ιστορίας που κυκλοφορούσαν στην αγορά. Δεν ήταν ούτε ιστορικά μυθιστορήματα-υπήρχαν, σίγουρα, διάφορα- ούτε βιογραφίες προσωπικοτήτων, πράγμα που επίσης υπήρχε. Αυτή η σειρά δημιουργήθηκε για να αναδείξει όψεις της καθημερινής ζωής ενός πολιτισμού, που εν πολλοίς ήταν παρεξηγημένος, όχι μόνο στο χώρο της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας της ιστορίας αλλά και ευρύτερα.
Οπότε, εφόσον απευθύνεται σε παιδιά της πέμπτης δημοτικού, ο στόχος επετεύχθη;
Ε.Σ: Εμείς έτσι τη σχεδιάσαμε, για παιδιά, αλλά αγαπήθηκε και από μεγάλους. Τα βιβλία είναι γραμμένα από ανθρώπους που είναι απολύτως ειδικοί στον τομέα τους. Ώστε, ο στόχος ήταν η σύγχρονη επιστημονική έρευνα να μπορέσει και να γίνει προσβάσιμη στις πολύ μικρές ηλικίες, μέσα από κείμενα αξιόπιστα, σύγχρονα αλλά και γραμμένα σε απλή γλώσσα, κατάλληλα να πραγματευτούν θέματα που απουσίαζαν, μέχρι τότε, από τα σχολικά εγχειρίδια. Νομίζω ότι με αυτή τη σειρά, που ξεκίνησε πριν από δεκαπέντε χρόνια και πλέον δεν είναι κάτι καινούριο, εν πολλοίς αυτό το πετύχαμε.
Στη αρχή, οι καθηγητές Πανεπιστημίου ήταν διστακτικοί, καθώς τους φαινόταν περίεργο να γράψουν, κατά παραγγελία, βιβλία για παιδιά της πέμπτης δημοτικού. Όμως, αυτό συνέβη με αποτέλεσμα και οι ίδιοι να το ευχαριστηθούν τελικά, δουλεύοντας με έναν τρόπο διαφορετικό αλλά και γοητευτικό ταυτόχρονα. Όλο το εγχείρημα ήταν γοητευτικό επειδή οι επιστήμονες συγγραφείς κλήθηκαν, επίσης, να προβλέψουν τη συνοδευτική εικονογράφηση των ιστοριών. Προσπάθεια της σειράς ήταν να αναδείξει αυτά τα θέματα, εικονογραφώντας τα μέσα από βυζαντινά τεκμήρια, χωρίς την προσφυγή σε σχέδια με «καραγκιοζάκια» και «Μίκυ μάους» για να γίνει η ιστορία περισσότερο «παιδική». Από τότε μέχρι σήμερα, εξακολουθούμε να θεωρούμε στο Καλειδοσκόπιο ότι ένα παιδί δεν έχει ανάγκη από τέτοιου είδους διαμεσολάβηση. Η εικονογράφηση είναι πολύ ωραία για να καταλάβει το παιδί κάποια πράγματα, αλλά πρέπει να γίνεται με έναν τρόπο σαφή και χωρίς να υποτιμά τη νοημοσύνη του. Η εμπειρία μας, τελικά, επιβεβαίωσε αυτή τη θέση. Τα παιδιά αγαπούν πολύ αυτή τη σειρά. Η χαρά των παιδιών είναι πάρα πολύ μεγάλη κάθε φορά που προσκεκλημένοι συγγραφείς μας επισκέπτονται τα σχολεία για να τους μιλήσουν γι’ αυτή τη σειρά.
Αυτές οι εκδηλώσεις πώς πλαισιώνονται; Το βιβλίο δίνει την αφορμή;
Ε.Σ: Το βιβλίο, πράγματι, δίνει την αφορμή για να συζητήσουν τα παιδιά σχετικά με ένα θέμα. Ένας από τους επιδιωκόμενους στόχους του συγγραφέα που επισκέπτεται τη σχολική τάξη, είναι να καλλιεργήσει στα παιδιά μία ιστορική σκέψη, κινώντας το ενδιαφέρον γύρω από σημαντικά ερωτήματα, μεταξύ των οποίων μπορώ να σας αναφέρω, ενδεικτικά, τα ακόλουθα: πώς φτάνουμε να ξέρουμε κάποια πράγματα για την ιστορία μας και στη βάση ποιων τεκμηρίων γίνεται αυτό; Ποιος είναι ο ρόλος του ιστορικού; Τι θα μας έλεγε η εμπειρία μας, σήμερα, για τη σημερινή ιστορία και τι, αντίστοιχα, θα μας έλεγαν τα βυζαντινά τεκμήρια για εκείνη την εποχή; Πώς ένα αντικείμενο αφηγείται την εποχή του; Αυτά τα ερωτήματα δίνουν μια πρώτη εικόνα για το ρόλο του συγγραφέα στην τάξη και για τη σχέση επικοινωνίας και επαφής που αναπτύσσει με τα παιδιά.
(συνεχίζεται)
Συνέντευξη στην Αντιγόνη Κατσαδήμα
Σήμερα το βιβλίο, και ειδικότερα το βιβλίο που απευθύνεται στα παιδιά, «πουλάει»;
Ε.Σ: Έχει γίνει μια έκρηξη στην εκδοτική παραγωγή. Τίτλοι, εγχώριοι και εισαγόμενοι, στο πλαίσιο των διεθνών συμπαραγωγών, βγαίνουν πάρα πολλοί. Αυτό δε σημαίνει ότι όλοι πηγαίνουν εξίσου καλά ούτε ότι όλοι είναι εξίσου καλοί. Είναι σίγουρο, όμως, ότι έχει σημειωθεί μια άνθηση την τελευταία 15ετία σε ό,τι αφορά το παιδικό βιβλίο.
Ποιος είναι ο στόχος της σειράς των πέντε βιβλίων με το γενικό τίτλο Στους δρόμους του Βυζαντίου, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο;
Ε.Σ.: Αυτή η σειρά ήταν από τους πρώτους στόχους, που έθεσε το Καλειδοσκόπιο. Έτσι ξεκινήσαμε, με τα εκπαιδευτικά πακέτα για το περιβάλλον –όταν βγάζαμε, τότε, το κουτί για το νερό- και αυτή τη σειρά για την καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο. Ένα από τα πράγματα στα οποία στοχεύαμε, ήταν να κάνουμε βιβλία ιστορίας για παιδιά, τα οποία θα ήταν διαφορετικά από εκείνα που είχαμε εμείς αλλά και διαφορετικά από τα άλλα βιβλία, που κυκλοφορούσαν, όταν ξεκινήσαμε. Είναι δηλαδή μια σειρά, η οποία, για τα τότε δεδομένα, είχε πολλά στοιχεία που τη διαφοροποιούσαν από τα βιβλία ιστορίας που κυκλοφορούσαν στην αγορά. Δεν ήταν ούτε ιστορικά μυθιστορήματα-υπήρχαν, σίγουρα, διάφορα- ούτε βιογραφίες προσωπικοτήτων, πράγμα που επίσης υπήρχε. Αυτή η σειρά δημιουργήθηκε για να αναδείξει όψεις της καθημερινής ζωής ενός πολιτισμού, που εν πολλοίς ήταν παρεξηγημένος, όχι μόνο στο χώρο της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας της ιστορίας αλλά και ευρύτερα.
Οπότε, εφόσον απευθύνεται σε παιδιά της πέμπτης δημοτικού, ο στόχος επετεύχθη;
Ε.Σ: Εμείς έτσι τη σχεδιάσαμε, για παιδιά, αλλά αγαπήθηκε και από μεγάλους. Τα βιβλία είναι γραμμένα από ανθρώπους που είναι απολύτως ειδικοί στον τομέα τους. Ώστε, ο στόχος ήταν η σύγχρονη επιστημονική έρευνα να μπορέσει και να γίνει προσβάσιμη στις πολύ μικρές ηλικίες, μέσα από κείμενα αξιόπιστα, σύγχρονα αλλά και γραμμένα σε απλή γλώσσα, κατάλληλα να πραγματευτούν θέματα που απουσίαζαν, μέχρι τότε, από τα σχολικά εγχειρίδια. Νομίζω ότι με αυτή τη σειρά, που ξεκίνησε πριν από δεκαπέντε χρόνια και πλέον δεν είναι κάτι καινούριο, εν πολλοίς αυτό το πετύχαμε.
Στη αρχή, οι καθηγητές Πανεπιστημίου ήταν διστακτικοί, καθώς τους φαινόταν περίεργο να γράψουν, κατά παραγγελία, βιβλία για παιδιά της πέμπτης δημοτικού. Όμως, αυτό συνέβη με αποτέλεσμα και οι ίδιοι να το ευχαριστηθούν τελικά, δουλεύοντας με έναν τρόπο διαφορετικό αλλά και γοητευτικό ταυτόχρονα. Όλο το εγχείρημα ήταν γοητευτικό επειδή οι επιστήμονες συγγραφείς κλήθηκαν, επίσης, να προβλέψουν τη συνοδευτική εικονογράφηση των ιστοριών. Προσπάθεια της σειράς ήταν να αναδείξει αυτά τα θέματα, εικονογραφώντας τα μέσα από βυζαντινά τεκμήρια, χωρίς την προσφυγή σε σχέδια με «καραγκιοζάκια» και «Μίκυ μάους» για να γίνει η ιστορία περισσότερο «παιδική». Από τότε μέχρι σήμερα, εξακολουθούμε να θεωρούμε στο Καλειδοσκόπιο ότι ένα παιδί δεν έχει ανάγκη από τέτοιου είδους διαμεσολάβηση. Η εικονογράφηση είναι πολύ ωραία για να καταλάβει το παιδί κάποια πράγματα, αλλά πρέπει να γίνεται με έναν τρόπο σαφή και χωρίς να υποτιμά τη νοημοσύνη του. Η εμπειρία μας, τελικά, επιβεβαίωσε αυτή τη θέση. Τα παιδιά αγαπούν πολύ αυτή τη σειρά. Η χαρά των παιδιών είναι πάρα πολύ μεγάλη κάθε φορά που προσκεκλημένοι συγγραφείς μας επισκέπτονται τα σχολεία για να τους μιλήσουν γι’ αυτή τη σειρά.
Αυτές οι εκδηλώσεις πώς πλαισιώνονται; Το βιβλίο δίνει την αφορμή;
Ε.Σ: Το βιβλίο, πράγματι, δίνει την αφορμή για να συζητήσουν τα παιδιά σχετικά με ένα θέμα. Ένας από τους επιδιωκόμενους στόχους του συγγραφέα που επισκέπτεται τη σχολική τάξη, είναι να καλλιεργήσει στα παιδιά μία ιστορική σκέψη, κινώντας το ενδιαφέρον γύρω από σημαντικά ερωτήματα, μεταξύ των οποίων μπορώ να σας αναφέρω, ενδεικτικά, τα ακόλουθα: πώς φτάνουμε να ξέρουμε κάποια πράγματα για την ιστορία μας και στη βάση ποιων τεκμηρίων γίνεται αυτό; Ποιος είναι ο ρόλος του ιστορικού; Τι θα μας έλεγε η εμπειρία μας, σήμερα, για τη σημερινή ιστορία και τι, αντίστοιχα, θα μας έλεγαν τα βυζαντινά τεκμήρια για εκείνη την εποχή; Πώς ένα αντικείμενο αφηγείται την εποχή του; Αυτά τα ερωτήματα δίνουν μια πρώτη εικόνα για το ρόλο του συγγραφέα στην τάξη και για τη σχέση επικοινωνίας και επαφής που αναπτύσσει με τα παιδιά.
(συνεχίζεται)
*η πλήρης συνέντευξη έχει δημοσιευτεί στην εφημερίδα Καστρολόγος, Α.Φ. 4, Ιανουάριος 2010
Eκδόσεις Καλειδοσκόπιο
Ομήρου 50, 106 72
210- 36 27 641
210- 36 32 788
http://www.kaleidoscope.gr/
info@kaleidoscope.gr
Posts
No comments:
Post a Comment