Jack Kerouac Σατόρι στο Παρίσι, εκδόσεις Πλέθρον, Αθήνα 2010Το συζητούσαμε και με το Νάνο Βαλαωρίτη. Ίσως το Σατόρι στο Παρίσι να είναι το βιβλίο, για τη γραφή του οποίου, γύρω στο 1966, ο Τζακ Κέρουακ δεν ανέσυρε τον αλητάκο από μέσα του, αλλά αρκέστηκε στο ταλέντο, να καταγράφει το αυθόρμητο, όπως του παραδόθηκε, σαν το ποίημα της πραγματικότητας.
Και τι εστί «σατόρι»; Αίσθησή μου, προτού ανοίξω το βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πλέθρον, ήταν ότι επρόκειτο για ένα άυλο κάστρο (château) της φαντασίας. Κι όμως, ο Κέρουακ λύνει, από τις πρώτες γραμμές, το γρίφο της δανεισμένης λέξης, ώστε δεν πρόκειται για αίνιγμα. «Σατόρι», στα ιαπωνικά, είναι η «ξαφνική επιφοίτηση», το «ξαφνικό ξύπνημα» ή το «χτύπημα κατακούτελα». Και πώς αυτά τα τρία ανταμώνουν, το ένα το άλλο; Διά της αντίφασης ή, για να το σκεφτώ και, στα αγγλικά, με ‘‘serendipity’’…Όταν δηλαδή ξεκινάς το πρωί από το σπίτι με την πρόθεση να πιεις καφέ αλλά μετά βλέπεις το βιολογικό θερμαντικό ρόφημα με κρόκο κοζάνης και καρυκεύματα, οπότε η διάθεσή σου αλλάζει και παραγγέλνεις αυτό. Το ήξερες από πριν; Δεν το ήξερες, όμως, βλέπεις ότι σου αρέσει πολύ. Ισχύει, λοιπόν, ότι η διάθεση ορίζει, η πρόθεση περιορίζει.
Όπως είχα και παλιότερα διατυπώσει, με αφορμή κάποια από τα κείμενα του Μπατάιγ για την ιδέα του ερωτισμού, «η έννοια της αντίφασης συνίσταται στο βίωμα της συνέχειας, οι συνισταμένες του οποίου είναι ασυνεχείς στιγμές: το τότε και το τώρα, ενώ εφάπτεται το ένα στο άλλο». Αυτό, ότι η συνέχεια διασπάται από ασυνέχειες, δείχνει ότι η συνέχεια κερδίζεται. Όπως ακριβώς και το στοίχημα.
Με στοίχημα μοιάζει η αγγλική γραφή του Κέρουακ, να καταγράψει τα στιγμιότυπα από το Παρίσι, χωρίς να αφαιρέσει τις γαλλικές λέξεις των διαλόγων, για να κερδίσουν τον αναγνώστη η ευθύτητα και η ταχεία περιπλάνηση, από το ένα γεγονός στο άλλο, του συγγραφέα-συμβόλου για τη γενιά των Μπητ. Αναζητώντας τη ρίζα για το όνομά του, που εξακολουθούσε να σημαίνει «Σπίτι» (-Κερ-) στον «Αγρό» (Ουακ), ο απαράλλακτος Κέρουακ μένει ένα δεκαήμερο στο Παρίσι, συναντώντας πρόσωπα, δοκιμάζοντας γεύσεις, ανατρέχοντας και στα διαβάσματά του. Μεταξύ άλλων συγγραφέων, δεν παραλείπει την αναφορά στο Σελίν και στο Τζόυς, φυσικά και στον ντε Μοντερλάν, για τον οποίο αναφέρει ότι το βιβλίο του, ο Άνθρωπος που ταξιδεύει μόνος του, είναι Διάβολος, υπήρχε σε βιτρίνες του Παρισιού. Σαφώς, αυτό που επιλέγουμε να αναφέρουμε, από τη συνθήκη της επιλογής και μόνο να απαθανατιστεί σε φράση, δεν είναι τυχαίο. Αναδεικνύεται σε μοιραίο, αφήνοντας το ίχνος του υπαινιγμού του συγγραφέα.
Πράγματι, ο Τζακ Κέρουακ είναι ένας μοναχικός καβαλάρης της θάλασσας, όπως διαπιστώνουμε και από αυτά που χαρακτηριστικά γράφει: « Πήγα στο Ναυτικό / Να δω τον κόσμο / Και τι είδα;/ Είδα τη θάλασσα». Η θάλασσα δεν είναι παρά οι πτυχώσεις, και στην πραγματικότητα, οι πτυχώσεις αφορούν στις εκφράσεις των προσώπων. Όπως διαβάζουμε τον Κέρουακ, που γράφει με αφορμή το Παρίσι, θυμόμαστε και ιστορίες δικές μας, προσώπων που μας άφησαν κάτι, ένα ίχνος, ακριβώς επειδή συναντηθήκαμε μαζί τους, τρόπον τινά, μέσα από μια συνθήκη οξύμωρη και συγχρόνως πολύ ενδιαφέρουσα, από την οποία αναδύεται η ανάγκη για τη γραφή και, άρα, για την αναπαραγωγή. Κακό είναι αυτό; Καθόλου. Και ο Μπέντζαμιν ενεθάρρυνε τη σκέψη ότι, ο αφηρημένος μπορεί και σκέπτεται.
Να μην παραλείψω, ότι η μετάφραση του βιβλίου είναι από τη Μαίρη Καραγιαννοπούλου.
Ρέει και μας συνεπαίρνει να το διαβάσουμε, μόλις μέσα σε ένα βράδυ. Και τις ευχαριστίες μας στην ιστορία, όταν ο Τζακ Κέρουακ συνάντησε τον ταξιτζή Ρεϊμόν Μπαγιέ και εμπνεύστηκε για να γράψει το Σατόρι στο Παρίσι.
Jack Kerouac Σατόρι στο Παρίσι, εκδόσεις Πλέθρον, Αθήνα 2010
Εκδόσεις Πλέθρον
Μασσαλίας 20α, Αθήνα
210-36 45 057
Fax: 210- 36 41 260
Email: plethron@otenet.gr
http://www.youtube.com/watch?v=_MjPtem6ZbE
http://en.wikipedia.org/wiki/Jack_Kerouac
http://www.bookpress.gr/pdf/Bookpress_03.pdf
http://books.google.gr/books?id=xDb-BYfq6twC&printsec=frontcover&dq=satori+in+paris&source=bl&ots=h-RrprwCmy&sig=7t_DdhmQVFoqY22mrcv6reOGxkc&hl=el&ei=DI6XS6mECJKe4Qaj5c38Cg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CAUQ6AEwADgK#v=onepage&q=&f=false
Posts
No comments:
Post a Comment